Saturday, May 21, 2011

SOMALI BOORON WAAQLE WORSHIP



Qoraal hore oo aan u bixiyey “Wanaagsane Afkaygoow, Waaqbaan Baryaayaa, Weydnimo ka Dheeroow” oo aan kaga hadlay wadeecada uu ku sugan yahay af-Soomaaligu ayaa akhristeyaasha qaarkood fal-celin si toos ah iiga soo direen. Waxay qaarkood wax iga weydiiyeen: Kumuu ahaa Waaq? Ma sanan buu ahaa? Iyo weydiinno la mid ah. Haddaba qoraalkan waxaan isku deyayaa inaan ku iftiimiyo arrinkan.

Ka hor intaan diinta Islaamku soo gaadhin carriga Soomaaliyeed, waxa la sheegaa inay dadyowgii ku noolaa carrigani ku dhaqmi jireen, xilli xilliyada ka mid ah, diin lagu magacaabi jiray “Diintii Waaq”. Erayga Waaq waxa lagu tarjumaa Eebbahii cirka iyo uunka oo idil (si la mid ah: Rabi’l caalamiin). Waaq waa jire iyo jooge ay caabudi jireen dadyowga ku ab-tirsada sawraca Kush (Cushitic) oo ay ka mid yihiin Oromoda, Saho, Canfarta iyo Soomaalidu. Oromada iyo Soomaaliduba waxay u yaqaaniin Waaq inuu yahay lehaha (ka iska leh) iyo joogteeyaha arlada oo idil (Bartles, 1983, Lewis, 1955 1956), waxa kale oo ay rumeysanaayeen inuu yahay uumaha (abuuraha) iyo maamulaha uunka oo idil, lehna waxa ku sugan cirka (samooyinka) iyo dhulka(1) , isla markaana qaabka uu wax u uumay yahay mid dhammeystiran, maamulidda abuurtiisana si joogto ah ula socda oo aysan wahsi, lulmo iyo hurdona ka jeedinin(2). Sidoo kale, waxay rumeysnaayeen in Waaqyahay ili-ma-qabatay una qaabeysnayn wax dhisaalan oo joog iyo muuq leh (sida sanam oo kale).


Arrimahaas kor ku xusan oo idil, waxa cad in diintii Waaq ay ahayd mid sugeysa kelinimada Eebbee (at-tawxiid). Waxaanay aad uga duwan tahay diimaha kale ee lagu tilmaamo inay bilow yihiin (primitive religions ama bidaai’) ee ka jira meelo badan oo arlada siiba Afrika – diimahaas oo ku dhisan aragti falsafadeed oo ah in noole iyo ma-nooleba ay arwaaxi ku jiraan (animism). Haddaba, qaadashada fudud ama sida degdegga ah ee ay Soomaalidu u qaadatay diinta Islaamka, waxa lala xidhiidhin karaa runta ah in ay Islaamnimada uga horreysay diinta Waaq oo iyana ku dhisnayd kelinimada Eebbe (Sarree oo Korreeye), taasoo u fududeysay inay si dhib yar ula jaan qaadaan(3).

Waxa ilaa maanta af-Soomaaliga laga dhex heli karaa erayo toos loola xidhiidhin karo eraygan “Waaq”, sida: Gar-waaqsi oo muujinaysa in ay gari tahay ta Eebbe, Eebbena (ama Waaq) yahay ka keliya ee wax simi kara ama garsoor sugan sameyn kara, Ceel waaq(4), Caabud Waaq(5), waaq la’(6), weligay iyo waaqay(7), Waqal(8), barwaaqo(9) oo tilmaam cad ka bixinaysa deegaan badhaadhe ah oo ka dhashay roob wacan. Sidoo kale, bal u dhug yeelo magacyadan qabiilooyinkan: Dardaar Waaq oo badanaa loo bixin jiray ilmaha ugu dambeeya ee nin iyo ooridii, waxaana looga jeedaa ‘nimcada Eebbe kii ugu dambeeyey’, Gacal waaq (kii Eebbe jeclaa), Jid Waaq(10), Tagaal Waaq(11), Sidoo kalena erayga Waaq waxa laga dhex heli karaa hees-hawleedka dumarku ku heesaan markay cawska sameynayaan ama dareerinayaan:

Cawskanow sabool diidow,
Waaq aan suuqa lagu dhigin oo(12)
Soddon lagugu baayicin oo
Yaa sameeyey lagu odhon ee

Waxa iyana mudan in la is dul taago erayga “waqooyi” oo aan ahayn oo keliya meel-u-jeesad (jiho) bal se lagu tilmaamo dhulka waqooyiga Soomaaliya/Somaliland oo ay ku jiraan gobollada Bari, siiba dhulka buuraleyda ah. Magacan waxa lala xidhiidhin karaa magacyada faca weyn ee ah “Arladii Bunt iyo Araladii ilaahyada” (The Land of Punt and The Land of Gods)(13) oo tilmaam ka bixinaaya in waqooyiga Soomaaliya ahaan jiray dhul barakeysan oo ay xitaa ku dhaadan jireen Masaaridii hore.

Isla meel ka mid ah dhulka buuraleyda Somaliland waxa jira dhowr meelood oo magacyadaas iyo wax u eeg xambaarsan sida: Waaq-eel oo ah goob ku taalla Buurta Gacan Libaax, Waaqderiya oo iyana ku taal xeebta gobolka Sanaag Bari, oo ka sii foororta buuraleyda hodonka ku ah xabkaha beeyada iyo meydiga, kuwasoo (xabkahaas) horreyso iyo haatanba leh adeegsi diineed.

Meelaha qaarkood carriga Soomaaliyeed, ku dhaqanka diintii Waaq waa ay soo dhowaatay ilaa qarnigii hore (20aad) bilowgiisii. I. M. Lewis oo xiganaaya Cerulli waxa uu xusay in Waaq laga caabudi jiray meelo ka mid ah dhulka Soomaaliyeed, siiba Gobolka Gedo, waxana weliba intaas u dheerayd caadada ah in ay qabaa’ilka qaarkood xididka dhiigga ee xaw-xawlaha ah ee cunaha dhinaciisa ku yaal (xablal wariid am jugular vein) ka mudi jireen lo’da isla markaana ay cabbi jireen dhiigga ama caanaha ku darsan jireen sida Masayga reer Kenya(14).

Haddaba, in kastoo ay jirto in diintii Waaq aan hadda lagaga dhaqmin carriga Soomaaliyeed, haddana waxa jira dhaqammo iyo caadooyin hadhaadi ah oo weli ka fuqi la’ bulshada Soomaaliyeed oo uu ugu door roon yahay saar-ku.

Guntii iyo gebogebadii, waxa ay culimada taariikhda diimaha wax ka qoraa rumeysan yihiin in Waaq aanu ahayn sanam, balse uu Eebbaha (Allaha) aynu caabudno la wadaago sifooyinka kor ku xusan sida kelinimada, uumidda uunka oo idil, maamulidda iyo ka warheynta abuurtiisa ama uunkiisa, inuu yahay ili ma qabatay aan u dhisaaleysnayn sida sanam oo kale iwm. Waxa kale oo halkan ka muuqan karta in magaca Waaq uu ka habboon yahay adeegsiga erayga ay Masiixiyiintu adeegsadaan ee ah “God” oo marmarka qaarkood la dheddigeyn karo sida “Goddess”. Waaq se waa ka geddisan yahay sidaas awgeed aanay dhibaato ku jirayn adeegsigeeda, si la mid ah erayga “Eebbe” oo kale.

Ahmed Abdi “Dalmar”
dalamarnow@hotmail.com

(1) Waxaad barbar dhigtaa aayadda Qur’aanka Kariimka ah (Eebbe waa la-caabudaha Samada iyo la-caabudaha arlada) Suurat-ul-Zukhruf: 84.

(2) Barbar dhig aayadda Qur’aanka Kariimka ah (Waa uumaha uunka maamula (Qayuum), ma qabato lulmo iyo hurdo (midna), wuxuuna iska leh yahay waxa ku sugan cirarka (samooyinka) iyo arlada). Suurat-ul-Baqara: 255

(3) Mohamed Diriye Abdullahi, Culture and Customs of Somalia (2008), Greenwood Press

(4)Waa magaalo ku taal dhulka Waqooyi Bari ee Kiiniya

(5) Waa magaalo ku taal koonfurta Soomaaliya

(6) Waa meel cidlo ah oo aaney joogin cid ama wax naftu wehelshato, oo colaad ama abaar looga dhaqaajiyey. Si kale haddii loo dhigo, dadyowgii hore ee Waaqa u hoggaansami jiray waxa ay ku tilmaami jireen meesha “waaq la’da ah” meel “ay ka maqan tahay naxariistii Waaq”.

(7) “Weligay iyo Waaqey”, ereyadan waxa loo adeegsadan jiray dhaarta. Waxaana beddelay “Wallaahi, Billaahi, Tallaahi”. Waxa se loo adeegsadaa marka laga hadlaayo arrin ugub ah, oo qofka dhahayaa ay la yaab ku tahay ama ugu horreysay. Sida: Weligay iyo waaqey isha maan saarin saan-caddaale ama nin caddaan ah.

(8) Waxa loogu yeedhaa fad (daruur) xambaarsan roob culus

(9) Barwaaqo waxay tilmaameysaa “dhibcihii Waaq”. Carruurta Soomaaliyeed waxa la baraa inayan farta ku fiigin daruuraha roobka xambaarsan, iyadoo la rumeysan yahay in ay keento ayaan-darro dhalisa in daruurtu kala yaacdo.

(10) Waa qabiilo Daarood ah oo deggan Herer barigeeda (carriga Itoobiya)

(11) Taqal-waaq, Dardaar-waaq iyo Jid-waaq waa saddex reer oo Daarood ah oo la siman qabiilka Ogaadeen, waxana u degaan ah Jigjiga iyo Diri-dhaba dhexdooda. Jid-waaq waxa ka farcama Abaskuul iyo Bartire.

(12) Eeg buugga “Saints and Somalis – Popular Islam in Clan-based Society”, ee uu qoray I. M. Lewis, The Red Sea Press, Inc, Asmara, Eritrea 136-137

(13)

(14) I. M. Lewis, Peoples of the Horn of Africa – Somali, Afar and Saho, 1955, London, International African Institute.



somali clans with wag in their name

jidwaaq
barwaaq
takalwaaq
siiwaaqroon
habartiwaaq
WarWaaq,
NaxariisWaaq
Waaqmahadle,
BiddeWaaq
WaaqJire, CiqWaaq
DiintiWaaq
DoorWaaq
alWaaq, Waaqdoor

THe proto-Cushitic word for God is Waaq and even many things in the Somali language alludes to the shared

used of waaq as the denomination of God.

Examples:

barWAAQo = living in plentiful and content (Signify as something of god's doing)

garWAAQsan = to be convinced of something (cannotation implies testimony to the conviction of God)

WAAQdhaaco = sacrificial slaughtering (slaughter for the purpose of God)

caWAAQib = what happens to you (fate which is in the hand of God)

ku dhaWAAQ = announce or proclaim something (religious conotation implies proclaiming belief in God)

WAAQsasho = to get something lost back (testifying God's intervention in helping you recover)

Waaq in Arabic وا 02; means protector!

One of God's many's attributes is being a protector

Allah (swt) has 99 names, some of which include the attribute of being a protector and Waaq is one of the oldest

arabic words for protector وا 02;

Caabud-waaq = worship of the protector

Ceel-waaq = the well of the protector

Jid-waaq = the path of the protector

Takal-waaq = tireless protector

Cabud Waaq. Ceel Waaq(El Wak)

jidwaaq
barwaaq
takalwaaq
siiwaaqroon
habartiwaaq
WarWaaq,
NaxariisWaaq
Waaqmahadle,
BiddeWaaq
WaaqJire, CiqWaaq
DiintiWaaq
DoorWaaq
alWaaq, Waaqdoor

want to know if Somalis worshipped waaq? And if you had to be galla to be a waaq worshipper?
Somalis, Oromos, and Afars and Boronas all worshiped the sky god of the heavens and the Earth before the arrival of the Abrahamic religions. Waaq is still celebrated among the Cushitic people maybe in subtle ways. Such as when Somalis say "Barwaaqo!which is a saying for goodness and celebration and happeniness. Literally it means "The Blessed Rain of Waaq" other things that have to do with Waaq are: Jidwaaq (A sub clan of Darod) and Cabud Waaq (Servent of Waaq) and Ceel Waaq (Well of Waaq), Dhaqan Waaq (Culture of Religion of Waaq). Waaq today is nonmous with Allah, he has many names like Eebe (Universal Father).

DIR SHEIKH

Don't listen these idiots who doesn't know even Islam. Jesus christ! Waaq is one of the names of Allah and it is in the Qoran. And yes, it is Oromo origin. There are many Oromo words in the Holly like" Waaq" and "Qazwara", both of the are in the holly Qoran== "

1. "Wamaa lakum minaLaahi min Waaq"=
2. "Farat min Qazwara"

The claim That "Waaq" was a pagan religion and pagan God is simply Not True Since in history We know That Waaq Means Simply The "protecter" and is used in the quran alot of times. Like in this Verse.“And thus have We sent it down to be a judgement of authority in Arabic. Were you to follow their desires after the knowledge which has come to you then you will not have any Wali [protector] or Waaq [defender] against Allah”Waaq is the pre-Arabic or pre-Islamic Somali word for God All-Mighty. So Cabud-Waaq (Abudwaaq) or Cabdiwaaq (Abdiwaaq) is the Somali version of Abdullah or Abdullahi. But some Somalis say it was the sky god of Somalis before Islam and this sky god was converted to Allah, but I believe Allah and Waq/Waaq are synonymus becuase God is many things in the Somali language: God, Elah, Ebbe, Rabbi, Allah, and Waaq.
DIR SHEIKH


THe proto-Cushitic word for God is Waaq and even many things in the Somali language alludes to the shared used of waaq as the denomination of God.

Examples:

barWAAQo = living in plentiful and content (Signify as something of god's doing)

garWAAQsan = to be convinced of something (cannotation implies testimony to the conviction of God)

WAAQdhaaco = sacrificial slaughtering (slaughter for the purpose of God)

caWAAQib = what happens to you (fate which is in the hand of God)

ku dhaWAAQ = announce or proclaim something (religious conotation implies proclaiming belief in God)

WAAQsasho = to get something lost back (testifying God's intervention in helping you recover)

Waaq in Arabic وا 02; means protector!

One of God's many's attributes is being a protector

Allah (swt) has 99 names, some of which include the attribute of being a protector and Waaq is one of the oldest

arabic words for protector وا 02;

Caabud-waaq = worship of the protector

Ceel-waaq = the well of the protector
Before the advent of Islam among the Somalis and Oromos in the Horn of Africa. You have a Supreme deity being worshiped who was all powerful and knowing. His name was and is Waaq, he extensively worshiped by almost all Cushites before the advent of the Abrahamic religions. Waaq was the God that was all knowing and among the Somalis no idols were worshiped beside him, Somalis also already believed "Wadaado" of the other world of which we refer today as Jinni an Arabic term. Other then the almighty Waaq and the Wadaado who possessed other people at times, the Somalis also believed in the Ayaanle the Ayaanle are referred with an argument as angels or prophets, but in pre-Islamic Somalia the Ayaanle were intermediaries between the humans and Waaq. So how come a monotheistic religion was already existing among the Cushites in ancient Somalia.

The only mentioned African prophet was a man who was said from Ethiopia mentioned in the Qur'an was an Abyssinian named "Luqman" who lived in Kush or Nubia this was before Jesus Christ and Prophet Mohammed (SAW). Surprisingly many Somali words that are dedicated to Waaq are: Ceel Waaq, Cabud Waaq, Cabdul-Waaq (before Cabdullahi), Barwaaqo, the saying "waligay iyo waaqay ma maqlin...", etc.

Somalis also had a strange assumption of the universe and the cause of natural disasters along with that. They believed: The equillibrium of the Universe in Somali mythology was tied with the love between a Bull and a Cow. The Universe was said to balance itself on the horns of a bull, a beast forever staring at the cow tied to a pole in front of him. Whenever his love turned her eyes away from the Bull, it would result in a physical shift that caused natural disasters on Earth. Religious temples dating from antiquity known as Taalo were the centers where important ceremonies were held led by a Qallu Priest.

The Word God in Somali has many names with different origins: Elah (Arabic and Aramaic for God), Eebe (Cushitic sometimes synonymous with Waaq), Waaq (Cushitic name for God sometimes called Eebe-Waaq or Eebe Wayne, Elah-Waaq), Allah (The Arabic and Islamic name for God), etc. Another story of the Somali mythology it is said that Mythology was tied with the Love (Gacal ) and between the beloved (Gacalo) or the sky Bull and the Cow. Religious temples were also called Xeero where Somalis worshiped Waaq, Xeer is also the name of the traditional peaceful Somali law. It is mentioned that around the time of 10,00 yrs and 9000 yrs ago a lot of religions around such as in ancient Mycenae (beginning of ancient Greece) and ancient Persia and even in Egypt had a fixation on bulls and cows. Historians and astrologers say that this was the Age of Taurus were Bull worship and respect and even sacrifice to a greater God was known.


Major Deities



Eebe


Eebe is the Somali word for God and was synonymously used for the ancient Cushitic Sky God Waaq. According to Somali Legend Eebe lived in the Heavens and whenever the Somalis successfully prayed for rain it was known as Bar-waaqo (God's rain)

Ayaanle The Ayaanle in Ancient Somalia were known as the good spirits or Angels and acted as mediators between God Eebe ) and Humans. They were said to be bringers of luck and Blessings from Eebe in somali what they call today is Ayaanlayaal

Huur Huur or Xuur was the messenger of Death and had the form of a large bird. The deity was akin to Waaq of and played a similar role in the ancient Somali society.

Nidar
Nidar was the righter of wrong. He was considered the champion of those that were exploited by their fellow humans. The deity has survived in modern Somalia as a popular saying; Nidar Ba Ku Heli ("Nidar will find and Punish you")


Xuur by the way was the Somali version of Horus and like in ancient Egypt was represented by a bird a hawk or a falcon sometimes a crow. Surprisingly the Somalis also believed in an afterlife, but this afterlife was quite different then todays Islam. Eebe it was said that he will judge you as the ultimate judge and if one commits evil he will be in heaven, and if one commits evil he is punished by Nidar who was the punisher of the evil ones and the righter of wrong.


The ancient Somali Devil was called Nidir and if someone was found evil and punished by Nidar and Judged by Eebe he would be possessed and live with the Nidir the Evil One. The ancient Cushitic names for the Somali Devil was:

1) Nidir = The Devil in Ancient Somali

2) Sharwad-de

3) Shaanbiye

4) Shuqube

6) Shar-moo'de

7) Gura-c

The Names/Attributes for God was:

2) Bare

3) Barbaariye

4) Samaan-doone

5) Sharma-arke

6) Bar-waaqe
Azania


he ancient Somali Devil was called Nidir and if someone was found evil and punished by Nidar and Judged by Eebe he would be possessed and live with the Nidir the Evil One. The ancient Cushitic names for the Somali Devil was:
1) Nidir = The Devil in Ancient Somali
2) Sharwad-de
3) Shaanbiye
4) Shuqube
6) Shar-moo'de
7) Gura-c
The Names/Attributes for God was:
2) Bare
3) Barbaariye
4) Samaan-doone
5) Sharma-arke
6) Bar-waaqe


I heard father of Ayaan Xirsi (xirsi magan) tried to translate prayer (alsalat) and Aadaan into Somali, just changing Aadaan alahu akbar, alahu akbar into "Waaq baa weyn... Waaq baa weyn. Changing ashahadu an laa ilaaha ilalaah...ashadu an laa ilaaha ilalaah into "waxan qiraya in ilaah xaq lagu caabudo uusan jirin ila alle mooyaane" and as he finished with everything, he was asked what to translate at the end of prayer "Asalaamu caleykum waraxma tulah, asalamu caleykum waraxmatulah" after ataxyad is finished, he translated asalamu caleykum waraxmatulah and asalamucalaykum waraxmatulah into "waar bal iska warama.... Waar bal iskawarama turning ur face to right and second time to left saying waar bal iska warama instead of asalamucaleykum waraxmatulah in arabic, he said.



('' Somalidii hore intii aysan Diinta Islamka soo gaarin, waxa ay Illahey u yaqaneen magacyo kala du'duwan sida:

Waaqle
Guule
Weyne
Uume

Hal magac oo guud oo ahaa Waaqle ayaa si aad caan uga ahaa geeska afrika oo ay isticmaali jireen ummada Somaliyeed iyo ummadah kale ee Oromada iyo Cafarta, magacaasina wuxuu ahaa Waaqle.

Oromada Itoobiya dagta waxaa ay u yaqaaneen Ilaahey Waaq, sida Somalidii horena waxaa ay rumeysnayeen in uu Waaqle samada xageeda jiro.

Dadkan Kushitiga ah waxaa ay rumeysnayeen in Waaqle uu mid yahay, uuna isagu kaliya dunida abuuray, kaligiina dunida xukumo.

Waxaa ay xoola dhaqatadii hore ee Oromada iyo Somalida sidaan sheegnay rumeysnayeen in waxa walba oo dhaca uu Waaqle awoodisa ku dhacan isaga kaliyana la weydiisto wax alaala wixii ruuxu u bahan yahay.

Wali dadka Somaliyeed manta waxaa laga helaa kalmado fara badan oo Waaqle loo adeegsado sida magaca Illahey. Tusaale ahaan Waxa uu noo Soo Gudbiyay nin Direed oo loo yaqaano Warsame Awad Liskaan dheer oo tilmaaamaya sidii ay Somalidii hore u istacmali jireen :

Qabiilo fara badan ayaa jira oo magacoodu ku jiro magacan Waaqle:

Gacal Waaq (Dir Gurgure)- Kuwii Illahey Jeclaa.

Siwaaq Roon (Daarood)- Waa kuwii sida Illahey jecelaa ama u roonaa.

Jidwaaq (Daarood)- Kuwii jidka Illahey raacsanaa iyo Tagalwaaq.

Waaqle (Ajuuraan)- Kuwii Illahey lahaa.

Sinjiwaaq (Dir)

Abdul-Waaq- adoonkii Illahey

Magaaloyin Somaliyee ayaa jira oo lagu magacaabo Ceel-Waaq iyo Cabud Waaq


Dhanka kale Somalidu waxa ay Istacmaalaan kalamado fara Badan oo tilmamaya in ay Illahey u aqoon jireen Waaqle oo ay ka mid yihiin:

GarWaaqso- Garta Alle garo ama wixii xaq ah garo oo qaado.

Waligaa iyo Waaqa- oo ah kalmad ay macnaheedu tahay Waligaa iyo Allahaa.

Dhanka kale marka ay Somalidu tiraahdo meeshu waa meel Barwaaqo ah waa meel macnaheedu uu Illahey ku mineystay roob ama Bartii- Waaqle roobka dhigay.

Waxaa kale oo uu sheegay Mudane Warsame, in ay Somalidu u istacmaali jireen kalmada Waaqle siyaabo kale oo ay ka mid yihiin:

Waqal daruureed- Roob weyn
Waaqooyi- Jiihada danka waqooyi oo xitaa ay Booranta aan muslimka aheyn rumeysan yihiin in ay Qibla oo kale u tahay.


Qoraaga Weyn ee loo yaqaan Cerrullie oo ahaa talyaani ayaa sheegay in gobalada dhex 1930 kii ay dadku ku dhaaran jireen "Waa igu Caq Waaq". Halka waqooyiga Somaliyana ay reer waqooyigu ku dhaaran jireen "Waa igu tin niixi, waa igu tin waaq" oo ilaa hada aan macnaheeda la aqoon. '')


Isku jecel gar iyo waaq = loves equally Justice and God (and also here garwaaq is also a modern word in itself which means "to be convinced". Notice the two words of Justice and God together mean being convinced.



Hoh! iyo caku iyo hiif ninkii,hawkar galay baa leh.
Halaaka iyo laandeyr ninkii, marin habaabaa leh
Hinji iyo habaar waaq ninkii, huray astaadkaa leh

http://www.golkhatumo.com/hanfi.htm

Hinji iyo habaar waaq ninkii, huray astaadkaa leh = The teacher owns the one who incurs the shake and curse of God



From the Qur'an, as used in cannotation with religious evocation.

Image

“And thus have We sent it down to be a judgement of authority in Arabic. Were you to follow their desires after the knowledge which has come to you then you will not have any Wali [protector] or Waaq [defender] against Allah”



And as being the root of many Somali words that have religious signifance/cannotation

barWAAQo = living in plentiful and content (Signify as something of god's doing)

garWAAQsan = to be convinced of something (cannotation implies testimony to the conviction of God), also is related to the dispensing of justice

WAAQdhaaco = sacrificial slaughtering (slaughter for the purpose of God)

caWAAQib = what happens to you (fate which is in the hand of God)

ku dhaWAAQ = announce or proclaim something (religious conotation implies proclaiming belief in God)

WAAQsasho = to get something lost back (testifying God's intervention in helping you recover)

In Somali place names:

Caabud-waaq = worship of the protector

Ceel-waaq = the well of the protector

Jid-waaq = the path of the protector

Takal-waaq = tireless protector

Conclusion; there is nothing Oromo of origin of Waaq, Oromos are just among one of many Cushitic communities who used it and the cannotation is similarly used in other Afro-asiatic languages like Arabic which is Semitic. It is just Somalis have lost the usage of it because they are completely Muslim adopting the traditional "Allah" while only a 1/3 of Oromos are Muslim so the orignal usage of Waaq for God has been kept alive by the rest who are not.

Jid-waaq = the path of the protector

Takal-waaq = tireless protector

The Myth of Waaq: Waaq was a powerful celestial being he lived in the sky, where he originated from. He was the Father of the universe and the creator of everything. He created the first man and woman Adan and Hawwo, and then the human population grew.

However Waaq wanted to choose a certain people as his chosen people, they were the earliest ancestors of what we know today as: Afars, Somalis, Oromos, etc. They were in misery, they had no culture, language or religion so he took pity on them. Waaq descended down from his abode to Earth to teach his chosen people everything. The religion was known as: Diinti-Waaq, the Culture was known as: Dhaqankii Waaq, and the Laws were called: Gartiga Waaq: the Wisdom of Waaq.

Waaq demanded that his people worship him and that they must tribute and they also most importantly name themselves after him. So the Darod were called: Siwaaq Roon, Jidwaaq, Dagalwaaq, etc. And the Waaqle/Waaqtiire (Hawiye, Ajuuran), Sinjiwaaq (Dir), Gacalwaaq (Dir Gurgure), etc. Waaq after he established everything and taught the early Cushite about life, he left and descended to his celestial abode, promising to return to his children in their time. "

Another Somali tradition says that their was a path or a celestial road between Waaq and his chosen people, but after all the evil things that people committed Cushites have lost their connection with the heavenly God.

The strange is thing that the story of Waaq resembles that of many ancient cultures, especially the MesoAmerican ones: Quetzalcoatl who came from the East a white, tall, bearded man who brought civilization to the Aztecs, Olmecs, and Mayans and after that he left promising to return on a certain date. Another funny thing is that Waaq descended from the sky to teach the Cushites.

It is the same with Quetzalcoatl who also descended from the sky to teach man. Many pre-Buddhist religions in Asia talk about how their gods descended from the sky on fire breathing dragons. The Inca god Viracocha which is an Incan version of the Mexican god Quetzalcoatl, also says that he was a foreigner who was white descended from the sky on a fiery serpent.

The same thing is mentioned in Sumerian texts who say that the Annunaki descend from the heaven and created the "Adamu" or people. It is surprising that world cultures have the origin of the first man or people:

Sanskrit: Adima and Heva
English: Adam and Eve
Sumerian: Adamu
Spanish: Ad`an and Eva
Arabic: Adam and Hawwah
Somali: Aden and Xaawo
Hebrew: Adam and Khevah

Extra-terrestrial enthusiasts that the early gods of mankind and the angels of the bible are extra-terrestrial beings. Waaq might have been an extra-terrestrial being?

DAROOD SIDUU U KALA BAXO DAROOD CLANS

SAMAALE SIDUU U KALA BAXO SAMAALE CLANS

BEESHA HAWIYE QORAAL IYO CLAN CHART






HawiyeQabaa'ilka Soomaaliya



Hawiye waa beel ka mid ah beelaha Soomaaliyeed ee dega gobolada dhexe iyo koofurta Soomaaliya, waxaana ay aad u degan yihiin dhulka Soomaalidu degto ee ku yaal Itoobiya ee loo yaqaaniyo sidoo kale dhulka Soomaaliyeed ee ku yaal waqooyiga dalka Kiinya. Qabaa'ilka Hawiyaha waxay guud ahaan dhulka koofurta Soomaaliya, ka degaan lagasoo bilaabo gobolka Mudug, Galguduud, Hiiraan, Shabeellaha Dhexe,banaadir, Shabeellaha Hoose, Jubbada Dhexe iyo Jubbada Hoose.Sida dhamaan bulsho weynta soomaaliyeed, Hawiyaha waxay ku abtirsadaan Irir Samaale. Wax qoraal ee cad oo ku saabsan Hawiye ee ugu horaysay inta la hayo waxaa laga helay qoraaladii qarnigii 13aad ee uu qoray juqraafiistahii Carbeed ee Ibn Siciid oo ku tilmaamay magaalada Marka inay tahay 'magaala-madaxda dalka Hawiye'. Intaas kahor, qarnigii 12aad kaartada uu qoray Al-Idriisi ayaa iyaduna laga yaabaa inay soo qaade Hawiye, marki uu ugu yeeray magaalada Merka degaanka 'Hadiye', taas oo uu taariiqyahanka Herbert S. Lewis qabo in ay tahay qalad ka timid guuriyaha qoraalka oo qalday hingaada 'Hawiye'. Taas waxaa la qabo taariiqyahano kale oo ay ka mid yihiin Guilliani, Schleicher, iyo Cerulli. Iyagoo sheegay 65% tirada dadka soomaaliya inay yihiin Hawiye[1]



.



Hadii loo gudo wadamada deriska ah ee xadka naga xiga, beelaha Hawiye waxay ka degaan magaalooyinka sidi Mandheera iyo Wajeer ee ku yaal waqooyiga Kenya oo ka sokeeya una dhow webbiga Weyyib iyo webbiga Dawwa. Dhinaca kale waxaa beelaha Hawiye ku suganyihiin gobolka Liibeen iyo magaalooyinka Iimay iyo Qalaafe ilaa iyo beledki taariikhiga ah ee Harar. [2] Waxaa la sheegaa in beesha Dir iyo beesha Hawiye ay wada dhasheen ayagoo ka soo wada jeeda Irir Samaale. Sidoo kale waxaa jira warar sheegaya in Soomaalida ay galaan Nabi Muuse C.S taasoo la yiraa in barigii hore la qarin jirey maxaa yeeley cadaawadii ay carabta ka qaadeen kadib markii uu Nabi Muuse ka taqalusey fircoon waxuu u soo guurey dhulkaan hadda loo yaqaan Suudaan kadib sidii ay soo guurayeen oo ay u raadineyeen dhul nimco leh waxaa ay soo degeen soomaaliya.

Magaca Soomaaliya waa (samaale ) Aabihii dhalay labada wiil ee farda fuulka ahaa ee (diir) iyo (hawiye) waxaad la ga ogaan karaa in uu nabi muuse dhalay hawiye' iyo dir luqadooda sida ay u qori jireeen laakiin waxaa is weydiin leh waxa ma qori jireen ? haaaaaaaaaa wey qori jireen weyna akhrin jireen xarfahaasna waxaa kamid ah oo sadeyn u ah waxa keliya ee aan is badalin ee nabi muuse markuu dhalay ilaa iyo hada ay is ticmaalaan labadan beelwaa calaamadaha ay ku asteeyaan xoolaha ku waas maaha calaamad ee xuruuf. Waxaa kale oo xusid mudan in ay Dadkii hore qaar wax ka sheegaan sida uu u ekaa Nabi Muuse waxay kuu tilmaamayaan siday u egyihiin Soomaalida. Beesha Dagoodi ama degodia waa beel degto koonfurta soomaaliya iyo dhulalka ee soomaalida degto ee woqooyiga kenya.Beeshaan waxuu u sii kala baxaa jufooyin, meelaha ee kala degaan waxaa ka mid ah laga soo bilaabo magaalada wajeer ilaa mandheera oo ah dhanka kenya iyo sidoo kale dooloow adoow ilaa doolow baay ilaanageeyle oo ku taala carada soomaaliya. Deegaankaas waxaa loo kala yaqaanaa *soona liibaan iyo soona afdheer

Qoraalka gudaha oo kooban

[qari]



* 1 = Beelaha ku abtirsada magaca Hawiye

o 1.1 Siyaasiyiinta

o 1.2 Aqoonyahanada

o 1.3 Enginnerada Hawiye inta la ogyahay

o 1.4 Saraakiisha

o 1.5 Ciidamada XDS

o 1.6 Oday-dhaqameedyada

o 1.7 Culumaa'udiinka

o 1.8 Fanaaniinta

o 1.9 Abwaannada

o 1.10 Ganacsatada

o 1.11 Raadraac



[Wax ka bedel] = Beelaha ku abtirsada magaca Hawiye



* Abgaal

o Harti

o Wacbuudhan

o Waceysle



* Habargidir

o Ceyr

o Sacad

o Saleemaan

o Saruur



* Maxamuud Hiraab,Duduble

* maxamed camal

* maqlisame

* habar owradeen

* Aarsade

* Celi





* Gugundhabe

* Saransoor



Masarre Ciise Dagoodi Gaaljecel(Abtisame) barsane caloofi caafi



* Jijeele

* baadicadde

* [Jidle]





* [Karanle]

o kaariye karanle

o gidir karanle

o sixawle karanle

o waaderre karanle ama (Murusade)



*

o Gaalje'el



>Abtisame. >Bees. >Caloofi. >Barsame. >Dirisame. >Cafi. >Sugow. >dheemow. >noolow. >megan. >milaax. >Makaahiil. >Oday Cad. >Doqon Diide.





* Xawaadle



Afarta Samatalis iyo adeerkood Adeerka: Ala-Gumar iyo Walax-mooge ^



* Afarta Samatalis

* Faramaga Samatalis

* Yuusuf Samatalis

* Dige Samatalis

* Cabdalla Samatalis



* Ajuuraan

o waaqle

o waalmuge

* sheekhaal



* Xaskul hawiye



* Ilawaay



* [[Hiilebi



* Hintire



* Moobleen]], (waa labo qeybood)

o magacle

o abidig





* Raarane



* Silcis

o Nugale

o Libobe





* Udeejeen



* Wacdaan



* Wadalaan



[Wax ka bedel] Siyaasiyiinta



* Dr maxamuud cabdi maxamed caraaye xeer ilaaliye guud ee qaranka

* Dr caaqil axmed raage.ex governorkii ugu horeeyay somaliya iyo attorny jenaraal

* Dr shandiile

* Dr Xasan Maxamud Jumbur; Wasiirka Waxbarashada iyo Barbaarinta

* Ing xasanoow oow maxamuud

* Saalax Cali Faarax

* Cismaan Geedi Raage; Xubin ka tirsan aasaasayaashii 13-kii SYL

* Xassanley maxamed joqof xubin ka ahaa ururkii maana feesto

* Maxamed Faarax Hilowle (Faranaajo); Xubin ka tirsan aasaasayaashii 13-kii SYL

* Maxmed Cali Nuur; Xubin ka tirsan aasaasayaashii 13-ki SYL

* Cali Shiddo Cabdi; Gudoomiye-ku xigeenki SYL 1954-60

* Xaaji Maxamuud Baraako; Siyaasigii Ugu Horeeyey ee Si Sharci Ah Somaaliya Uga Dhaqan Geliya Xisbi Siyaasadeed

* Maxamuud Geelle- Hogaamiyaha ururka SDF sanadkii 1972

* Cali Maxamed Cosoble Wardhigley wasiirka arimaha gudaha 1960-69

* Maxamed Cosoble Cade wasiirka boostada iyo isgaarsiinta 1960-69

* Drs Nuurto Xaaji Xasan; Aqoonyahanad Ku Taqasustay Sharciyada

* Xaaji Faarax Cali Cumar; Wasiirka maaliyada 1954-64

* Sheekh Jamaal; Duqa magaalada Muqdisho 1954-1960

* Cali Maxamad Hiraabe "Hagareey"; Wasiirka warfaafinta 1960-1964

* Cismaan Axmed Roobleh; Wasiirka Ganacsiga 1954-1967

* Sheekh Cali Jimcaale Barraale; Wasiirka caafimaadka 1954-1964

* Dr Ismaaciil Jimcaale Cossoble; Wasiirka Warfaafinta 1964-1967

* Axmad Geelle Xassan; Wasiirka garsoorka iyo cadaalada 1960-1964

* C/raxmaan Xaaji Muumin; Wasiirka garsoorka iyo cadaalada 1964-1967

* Sheekh Maxamad Isxaaq; Wasiir-ku xigeenka arrimaha gudaha 1960-1964

* Cumar "Istarliin"; Duqa magaalada Muqdisho 1960-66

* Cabdullaahi Axmad Caddoow; Safiirka Mareykanka 1970-80

* Xuseen Xaaji Bood; Wasiirka amniga qaranka 1977-1981

* Dr aaden koofi xariir ex ambasador

* Dr xasan sh xuseen shahaad, aqoonyahan soomaaliyeeed kuna taqasusay cilmiga dhaqaalaha

* Dr.muumin cumar ,wasiirka cadaaladda iyo garsoorka dowladdii cali mahdi maxamed 1991

* C/kariim Axmed Cali, Xogheyaha Guud ee ururka USC 1991-2000

* Dr.Xusen ali shido gudoomiye ku xigeenkii USC , wuxuuna ku xigeen u ahaa Dr Ismaail Jimcale Cossoble

* Cismaan Xaaji Maxamed Afrax garuun Deputati ,1956-1964

* Gen. cismaan geele

* korneel xassan xaaji c/samad

* Shekh xasan daahir aweys hoggaamiyaha jihaadka soomaaliya



Sheekh Mohamamed Macalin- Allahu Yarxamuhu.-Sheekh caan ka ahaa Somalia



* Gaarane cabdi xasan madaxii xaafiiskii wadada shaqeynta ee afrika bari u.s.c / s.n.a 2000--2004

* Gen . abrixman xuseen guulwade (hogaamiyahii guul wadayaasha)



1. Eng Hussein Abdi, xubin barlaaman 2001/2011



[Wax ka bedel] Aqoonyahanada



* Prof iyo Dr Maxamed Yusuf Xasan oo ah agaasimaha isbitaal madiino.

* Prof Ibraahim Xassan Caddow wasiirka arimaha dibbeda ee Golaha Midowga Maxkamadaha 2006 ahaana wasiirka waxbrashad hidaha iyo tacliinta sare ee dowlada federalka ku meel gaarka somalia - Agaasimhi Benadir University

* Prof Ibraahim Dhaqane Cali University of Toronto

* Prof. Tuuryare Aqoonyahan Ku Taqasusay Sharciyada

* Prof. Abuukar Xassan Yare Aqoonyahan Ku Taqasusay Sharciyada

* Prof. Ahmed Weheliye Geed-Seexde; Prof. Sharci Yaqaan ah Macalin Ka Jaamacada Umadda iyo Mid Ku taalay Talyaaniga.

* Prof. Cali Jimcaale Axmad; Professar Wax Ka Dhiga Jaamacadda New York

* Prof. Axmed Maxamed hasan jimacale pro ku taqsuusay xanaanada xoolaha iyo shebnaarka

* Prof. Cabdi Abshir Dhoore: Profeysar Wax Ka Dhiga Jaamacadda Stockholm, Sweden

* Prof. Cabdulqaadir Macalin Maxamed Geedi. soo qabtay xilal kala duwan

* Prof. C/raxmaan Faarax Ismaciil; Danjire soo Qabtay Xilal kala Duwan

* Prof. Ciise Dheere; Danjire soo Qabtay Xilal kala Duwan

* Prof. Moxamed farax Jimcale sharciyaqaan ahaana macalin wax ka dhigi jiray jaamacadii umadda

* Prof. C/raxmaan Siid Axmed xaaji Yuusuf macalin jaamacdii umada wax kasoo soo dhigay ahaana gaasimihii guud ee wasarada wax barashada

* Prof. C/risaaq Siid Axmed xaaji Yuusuf bare luqada faransiiska ka dhiga jaamacad ku taal wadanka australia

* Prof. Axmed muumin warfaa waa ex bare kuliyada beeraha lafoole hadana muxaadir jamacad mareekanka ahna murashaxa utagan jagada madaxweyne

* Prof Yusuf Cali Jimcaale agaasimah beeraha GTZ



* Dr. Xuseen Sheekh Axmad Kaddare; Aasaasaha Farta Kadariyya ee 1952

* Dr cabdi moxamuud cosoble isbitlka baledweyn

* Dr. Maxamed Aadan Sheekh (Dr Gabyow); Maskaxda Ka Dambeysa Dastuurka Dowladihii Shibilka & Daakhiliyada

* Dr Cali cusman cusuble mareye wasarada xanaanda xoolaha

* Dr. Xasan Shire Sheekh; Gudoomiyaha Hayada xuquuqul insaanka ee Africa

* Dr. Jabriil Cabdulle, Gudoomiyaha Hay'adda CRD Somalia

* Dr. C/laahi sheekh maxamed bukaan bile ex tiibida ahaana madaxii unicef somali

* Dr. Muuse sheekh maxamad agasimaihii guud wasarada cafimadka 1974-1979

* Dr. Xasan sheekh maxamad ex agasimihii warshada itoob afgoye 1974-1979

* Dr. Nuur sheekh maxamad

* Dr. C/risaaq xasan cali ex agasimihii guud isbitalka hiiraan-gaalkacyo banaadir

* Dr. oowbireeye salad

* Dr. cali xasan ex shifo

* Dr. Daauud Axmed Maxamed; Dhaqtarka Cudurrada Guud (Public Health)

* Dr. kulan ex baaydhabo

* Dr. Cabdiraxmaan Nuur Qeyliye Bs Degree Veterinary Medicine

* Dr. Elmi Duale Safirka u fadhiyo qaramada midoobey soomaaliya

* Dr. Maxamudd Colow Barrow; Safiirka Soomaaliya u fadhiya Indoonisia

* Dr. maxamad maxamud fuje ex digfeer ah 1991-2011 who

* Dr. Cabdullaahi Cosoble Siyaad; Turjumaankii Barlamaanka 1954-1967

* Yuusuf Garaad Cumar Axmed; Mas'uul sare ee BBC laanta af-Soomaaliga

* Cabdiraxmaan Yabaroow Weheliye; Saxafi ah Tifaftiraha VOA Laanteeda Af-Soomaaliga

* Dr. Maxamud Macalin nuur madaxdi sare wasarada waxbarashada

* Dr. Maxamed Cumar Colow (Dr Colow)madaxa MSFta

* Dr. Hilowle Imaam Cumar; Gudoomiyihii Shirweynaha Dib-u-Heshiisiinta 1995-2000

* Dr. Cabdi Maxamad Culusoow; Mutacallim u Soo Istaagay Doorashada Madaxweynimada Soomaaliya 2003

* Dr. Cabdiraxmaan Axmed Jeele; (SOS org)

* Dr. Maxamed Cali Ibraahim; Gudoomiyihii Hore ee Urur Diimeedka Al-Islaax

* Dr. C/Risaaq Isaaq Iidow; Aqoonyahan Aasaasay Shirkada Isgaarsiinta Nation Link

* Dr. Maxamad Warsame Cali (Kiimiko); Madaxweynaha Galmudug 2006

* Dr.Cabdulahi maxamed xasan.agaasimihii libsoma.

* Dr. Aamina Saciid Cali; Abwaanad, Macalin iyo dhaqtarad Taqasus ah

* Dr. Ibraahim Dasuuqi; Gudoomiyaha ururka Al-Islaax

* Dr. Cali Sheekh Axmad; Madaxweynaha Jaamacada Muqdisho iyo Madaxweynaha Al-Islaax

* Dr. Aweys Cabdi Jidle; Dhaqtar Caafimaad oo Noqday Agaasimaha Cusbitaalka Weyn ee Digfeer

* Dr. C/raxmaan Macalim C/laahi Joqof; Aqoonyahan Caan ah oo Derasa Arimaha Bulshada

* Dr. Axmad cumar maxamud. mahaday

* Dr. Omar Imaan Abuubakar; PHD Cilmiga Diiniga kana mid ahaa hoggaankii Midowgii Maxkamada 2006

* Dr.Abdulqaadir Abdi Barrow "Barrow" Guddoomiyihii qeybta Lagacta ee Bangigii Dhexe

* Mr.Abdirahim Ibrahim Sheik Heile Asaasihii iyo madaxii Hay'ada Caalamiga ee "NACOD" 2006-2008



* Dr. Carshe cali kaar Gudoomiyaha wacyigelinta qurba joogta soomaaliyeed

* Dr Mohamed Hussein Siyad ardaygii ugu horeeyay ee ugu qeeyb galay tartanka ardayda

* Dr Carshe cali kaar Gudoomiyaha wacyigelinta qurba joogta soomaaliyeed

* Dr Mohamed Hussein Siyad ardaygii ugu horeeyay ee ugu qeeyb galay tartanka ardayda

* Faarax Weheliye Cadow Sindiko; Madaxweyne-ku xigeenki Hey'adda kubbada cagta ee Afrika



Gabdhaha Aqoonyahnada Hawiye



* Dr. Muxobo Axmed Guure

* Eng.Ruqiya Cusman Sheikh Mohamud (Gaacuur), Engineeradii soomaaliyeed ee ugu horeysay ee dumar ah.

* Drs. Raaliyo Shiikh Amiin Shiikh Xasan Barsane

* Dr. Maryan Xuseen Awreeye Madaxa Xuquuqda Aadanaha ee Hay'adda Dr. Ismaaciil Jimcaale

* Dr. Istarliin Cabdi Caruush aqoonyahanad Taakuleysay Caruur Agoon ah oo Ku Noolaa Gobolka Sh/Hoose

* Dr. Sahra Maxamed Nuur aqoon yahanad soomaaliyeed aheeydana madaxii hey'ada cogwo

* Dr. Maryan Jibriil aqoonyahanad soomaaliyeed

* Dr. khadiijo sheekh maxamad ex madbacada qaranka somaliyeed

* Dr. Ceyni Abuukar Gacal aqoon yahanad kutaqasustay cilmiga seeyniska ahan suxufiyad kasoo shaqeeysay radio muqdishoo qeeybtii luqada talyaaniga ahna cabntankii qaranka somalia ee kubada teniska ahana agaasime kuxigeenkii wasaarad wax barashada ee xukuumadii dhexe ahna madaxa xuquuqul insaanka ee hey'ada cogwo

* Dr. Maryan Cariif Qaasim aqoon yahanad ahana xildhibaanad ka tirsan DFKMG

* Dr. Caasha Xaaji cilmi aqoon yahanad soomaaliyeed una doodda xuquuqda dumarka ahan shaqsigii ku guuleeysatay abaal marinta shaqsiga ugu nabada jecel aduunak ee 2009-2010

* Dr. Maryan Yuusuf sheekh aqoon yahanad soomaaliyeed ahan madaxii hey'ada cogwo

* Dr. Nuurta sheekh Maxamed aqoon yahanad ku taqasusutay cilmiga bulshada

* Dr. Maryan c/lle qaawane aqoon yahanad soomaaliyeed

* Dr. Hibaaq Maxamed Muumin aqoon yahanad soomaaliyeed oo ku taqasusatay cilmiga joqoraafiga

* Dr. ibrahim sheekh cabdirahmaan ( jamacadu banaadir) current doctor

* Dr. Maryan Moxamed cali aqoon yahanad ahana dhqtarad caafimaad oo ku taqasustay cudurada

* Dr. Xaawa Cabdi aqoon yahanad soomnaaliyeed ahan dhaqtarad ku taqasustay cudurada haweenka

* Dr.XAAWA CBDI DHIBLAAWE YOOYADA BADBAADISEY KUMANAAN SOMALI AH KUNA SOO DHAWEYSEY HOSPITALKEEDA

* Dr Khaliif Xirsi Cali < xeer ilaaliya kasoo shaqeeyay Gobilada Hiiraan Jubba Banaadir >



[Wax ka bedel] Enginnerada Hawiye inta la ogyahay



* Eng. Axmed-salaad Cali Xasan (geologist)

* Eng. Axmed Saciid(Atoore), Professor MIT, USA

* Eng.Saalax Xaaji Cabdulahi Yarow; (Enginer For American Cars )

* Eng. Mohamed Abshir Nuur Gambane(RIP); Agaasimaha Guud Ee Qorsheeynta Qaranka Samaliyeed Iyo Madaxii sare Ee UNDP From 1987 To 1991 ahaayna Professor of Hydraulic engineering at University of Southampton From 1992 to 1994.

* Eng. Cabdulkaadir Abiikar Xuseen; Injineer Caan ah Dhismooyinna Ka Soo Dhisay Sacuudiga & Maleeshiy

* Eng. Mowliid faarax geedi mareyii sifeynta patrolka alah u naxariist

* Eng. Axmed Salaad Cali Xasan (Geologist)

* Eng.Sheikh mussa momahoud Osman (ingneer dhismaha guud)

* Eng. Xasan Baseey; Gudoomiyaha Mashruuca Beeraha Faanoole

* Eng. Xuseen Macalin Arwaax; (An IT-Enginer)

* Eng. Axmad C/raxmaan Faarax; Aqoonyahan Soo Qabtay Xilal Qaran

* Eng. C/qaadir Aadan Cabdulle; Wasiirka Arimaha Gudaha 1970-72

* Eng. C/Qaadir Xuseen Eenow; Aqoonyahan Dhisay Wadooyin Muhiim Ah iyo Dhismooyin Caan Ah

* Eng. Yuusuf Siid Axmed Xaaji Yuusuf engineer farsamada korontada ahaana macalin wax kadhigijiray jaamacdii gaheyr

* Eng. Xasan Maxamed Gacal engineer klu taqasusay dhismaha buundooyinka iyo dhismahaguud kana soo baxay jaamacada al kuwaitia ee wadanka kuweyt

* Eng. C/risaaq Maxamed Nuune engineer kutaqasusuay dhismaha

* Eng. Xuseen cabdi wade engineer dhismaha

* Eng. Maxamed Xuseen Cadow engineer dhismaha buundooyinka

* Eng. C/laahi cabdi warsame ( Engineer dhismaha)

* Eng. Xassan Maxamed faarax (Eng.Coon)

* Eng. Libaan Cali afrax

* Eng. Xassan Maxamed Cali gercis (cirro)

* Eng.Axmed Maxamed Xasan.dhismaha guud.



[Wax ka bedel] Saraakiisha



* Korneel maxamed xaaji gacal taliyah oto otodaafrica kuna guuleeystay kalinta 1baad

* Avv Tahliil Xaaji Axmed Geeseey Al Qeys sharci yaqaan ku xeel dheer arimaha sharciga soona qabatay xilala kala duwan oo uu ka soo qobatay xukuumadii dhexe hadeerna ah madaxa sharciyada == Qeebta QM ee bariga iyo bartamaha afrika ==

* Avv. Dr . cornel. Sheekh Xasan Xaaji Yuusuf Xasan sharci yaqaan xilal badanna ka soo qabtay xakuumadii dhaxe ee soomaaliya

* Avv. Cumar Calasow sharci yaqaan ahan bare jaamacad ku taal wadanka mareykanka

* AVV. C/laahi Adan Isaan; masuul xilal badan soo qabtay

* Avv. C/raxmaan sheekh sharci yaqaan soomaaliyeed

* Avv. Xabiibo Xaaji Jimcaale sharci yaqanad ku xeel dheer sharciga ahna udoodo xaquuqul innsaanka kana mid ah howl wadeenada hey'ada INXA

* Avv. Cismaan Faarax Askari sharci yaqaan soomaaliyeed

* Avv. Dr. Maxamuud Cabdi maxamed Caraaye xeer ilaaliyaha guud ee qaran gobolada waqooyi ee soomaaliya

* Avv. Bashiir Xaaji Yuusuf Xasan sharci yaqaan soomaaliyeed ahan xunin kamid ah hey'ada udooda xuquuqul insaanka

* Eng saalax xaaji abdullaahi yaraw mecanical ingneer(american cars)

* Eng MOHAMED ALI ABDILLE GOROD (ali goray) engineer ceelasha

* Eng.Cusman Maxamud Afrah kana baxay jamacadda gaheyr 1980 kana soo shaqeyey wasaradda warshadaha iyo Boqortoyada Saudiga Cidamada Difaaca Cirka



[Wax ka bedel] Ciidamada XDS



* Jenaraal Daa’uud Cabdulle Xirsi; Jenaraalkii ugu horeeyey oo Soomaali ahna Aasaasaha Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed

* Jenaraal Cabdulle Barre Qalaaye; Jenaraalkii ugu horeeyey ee Dalka

* Jeneral Nuur Darawish. taliyihii hore ee ciidanka qalabka sida darawiishta

* Jenaraal Salaad Gabeyre Kediye; Sarkaalkii Dhaliyey Kacaankii Milateriga 21-ka Oktoobar 1969

* Jenaraal Axmed Maxamuud Cadde (Qoorweyne); Xubin ka Mid ah golihii sare ee Kacaanka & Duqa Xamar

* Jenaraal Maxamed Sheekh Cismaan; Jenaraal Muddo Dheer ahaa Wasiirka Maaliyada ee Dowladdii milateriga

* Jeneraal Abuukar Gacal; Jenaraal hore oo ka tirsanaa hogaanka Milateriga Dalka

* Jeneraal Abubakar Sulaleey; Janaraal hore ka tirsanaa Hogaanka Milateriga

* Korneyl Axmed Terso; korneylkii hogaaminayay Ciidankii Goday Xoreeyay 1977.

* Korneyl gaarane cabdulle jimcale cidamada cirka baledweyn kana saray cidamad doowlada 91dii

* Jeneraal Nuur Abiikar Qaasin; oo ka mid ahaa Saraakiishii Hogaaminaysay Dagaalkii 1977

* S/Guud Axmed Sahal Ali (Axmed Cariiri); Janaraal ka talinaayey Ciidamada Asluubta

* Jenaral, sareeyo guude Nur Cadow Cali

* S/Gaas Xuseen Kulmiye Afrax; Xubin Ka Tirsan 5-tii Golaha Sare iyo Madaxweyne Ku Xigeenka Dowladii Milateriga

* Jenaraal Maxamed Faarax Xasan (Caydiid ) General Ciidan oo hoogaminayaya ciidanka USC.

* Jenaraal Maxamed Nuur Galaal; Hogaamiye Milateri oo Ku Caan Ah Nidaam iyo Kala Dambeyn(disciplin)

* Jenaraal Maxamuud Neero; Jenaraal Ka Tirsan Milateriga Isla Markaana Noqday Taliyihii Kacdoonkii Shacabka Xamar 1990-91

* Jeneraal C/laahi Macalin Xassan; Sarkaal Hogaaminayay Dagaalkii 1964

* Jeneral Faarax Axmed Cumar (Faarax Qare) Taliyihii Ciidanka Badda Soomaaliyeed.

* Jenaraal Abuukar Aftooje; Janaraal hogaaminaayey dagaalka 1977

* Jeneraal Max;ed Dhaqane Idle Taliyihi hogaanka gadiidka

* Jenaraal Cismaan Badmaceeye; Taliye Ka Tirsan Hogaanka Milateriga

* Jenaraal Isaaq Iidow Raagge; Taliyiha Waaxda Saadka Booliska Qaranka ee Dowladii Milateriga

* Jenaraal Maxamed Cabdi; Jenaraal ka tirsanaa Hogaanka Ciidamada Xoogga Dalka Soomaaliyeed

* Jeneraal Maxamed Cismaan Faarax (Gaarac); Taliyaha Ciidanka Cirka Soomaaliyeed

* Jenaraal Shariif Xassan Jimcaale; Janaraal hogaaminaayey dagaaladii 1964 & 1977

* Jenaraal C/raxmaan Warsame Caare; Janaraal hogaaminaayey dagaaladii 1964 & 1977

* Jeneraal C/laahi Gaafoow Maxamuud; Taliyaha hogaanka socdaalka

* jeneral xuseen farax ceyrooow ex xabsiyada

* Jaeneraal Mohamed Gacal Mohamed Abaalduulaehii ciidamadii qeybta lixdanaad 1980

* Duuliye Weydoow; oo ka mid ahaa duuliyayaashii Diyaaradahii dagaalka ee 1977

* Duuliye Sare Maxamuud Maxamed Guuleed; Taliyaha Ciidanka Cirka & Gudoomiyiha Somali Airlines

* Duuliye Sare Cabdi Cismaan Faarax; Ku Xigeenka Ururkii Jen. Caydiid

* Duulyie Sare Cabdillaahi Axmed Shire (Shaxam); Gudoomiyihii "Somali Airlines" 1980-1985

* Duuliye Sare Axmed Dheere; Duuliyihii Diiday Duqeynta Goboladda Waqooyi, Kana Dejiyey Diyaarada MIG21 Xeebta Jabuuti

* Duuliye Sare Maxamud Cabdillaahi Barrow (Faytaan); Duuliyihii labaad ee Afrika 1957-1992

* Duuliye sare Maxamed Maxamud Cali (Balila) Taliyihii Dugsiga Tababarka Ciidanka Cirka ee Kisymaayo And Abandulihii Ciidanka Cirka.

* Duuliye Sare Kol Xasan Meeyle; Taliyaha difaaca Cirka xiligi madaxbanaanida

* Duuliye Sare Mursal Muufo

* Duuliye sare Maxamed Xasan Raage, duuliye ka tirsan ciidanka cirka soomaaliya

* Duuliye Sare Nuur Cilmi Cadaawe ploit-ka ka qayb galay dagaalkii 77

* Duuliye Sare Maxamed Axmed Xaayow

* Korneyl Cumar Gacal Dhurwaa taliye sare oo ka tirsaanan jiray ciidankii xooga dalka

* korneyl Cusmaan Maxamed Jeelle; Sarkaal Ka Tirsanaa Saraakiishii Dhalisay Kacaankii 21-kii oktoobar 1969

* Korneyl Abuukar Cabdalle Isaaq

* Korneyl Maxamed Nur maxamed (Baarqab)Halyeey dagalki togwajaale 1964 kuqaatay bilad geesinimo Markii dambena Maareeyaha guud ee warshada Somalitex ee Balcad

* Korneyl Xuseen Axmed Cadoow (Ciidangale); Aasaasaha Dugsiga Tababarka Ciidamada Badda ee Baraawe

* korneyl cabdi galbeed xooshow (geesiga)

* Korneyl Faarax Cabdulle Gacal (Garmar garam) taliye sare oo ka tirsanaa ciidamada xooga dalka Somalia.

* Koreneyl Farax Cali Jaamow (farax Qaanaaf) taliye ka tirsan ciidanka Gobolada Waqooyi

* korneyl C/laahi Maxamed Samatar (Black) Taliye sare oo ka tirsanaa xooga dalka, kana mid ahaa saraakiishii caanka ka dhex ahayd jabhadii USC xiligii ay dagaalka kula jirtay dowladii maxamed siyaad bare.

* Korneyl Axmed Maxamed Sheikh(Col.Khasaaro); Taliye Caan Ka aha XDS

* korneyl cabdullaahi mataan dhiblaawe ciidamada xooga dalka

* Korneyl Aweys Maxamud Cali (Balila) Taliyihii Saadka Ciidanka Daacafa Cirka

* Korneyl Cumar Xaashi; Taliye ka tirsan Ciidamada Xoogga Dalka

* korneyl Khilif Cadawe Cali taliye ka tirsan ciidanka xooga dalka

* korneyl Faarax Cilmi Cabdi (Gubadley); Abaandule USC

* Korneyl Farax Makaran Xaayow Taliye sare ka tirsanaa ciidanka Xooga dalka

* korneyl Cismaaciil Yaasiin ; Taliye gaas caan ka ahaa xooga dalka

* Korneyl Da'ud Cabdule Xuseen Taliye gadiidka iyo Farsamade (waa korneyl keenay qoriga Biimka baabuur nafta la saaro)

* korneyl Jaamac Nuur garaash ; Taliye ka tirsanaa qeybta taangiyada ee xooga dalka Soomaaliya.

* Korneyl Nageeye Gacal Kuul (Garxiir); Halyeey dagaalkii 1964

* Korneyl Cusmaan makaraan Guure Eng ku taqasusay diyaradaha dagaalka (miig)

* Korneyl ?xasan maxamuud cadow kana tirsana ciidama cirka

* Korneyl Farax Cali Jaamow Abiikar Taliye sare ee Waqooyi beri

* Korneyl Ibraahim Rooble Warfaa (Doonyaale); Halyeey dagalki togwajaale 1964 kuqaatay bilad geesi

* Korneyl Muxyadiin Badareey; Taliyihii Ugu Horeeyey ee Wata Ciidan Saanad Leh oo Ku Biira USC

* korneyl Cali Yuusuf Nuur (Qeeylooy); Saraakiishii ugu horeeysay ee ku biira USC (Farjano)

* Korneyl Cilmi Nuur Tarambi; Halyeey dagaalkii 1964 & 1977

* Korneel Kaawo; Abaanduule Ku Xeeldheer Dagaal Gelinta Ciidamada

* Korneyl Maxamed Cali Amiir; Taliyaha qeybta 1aad difaaca cirka 1979-1984

* Korneyl Maxamed Calasoow (Calasoow Dheere); Halyeey Ka Tirsan Jabhadda USC

* Korneyl Maxamed Maxamuud Dhoore; Halyeey Ka Tirsan Jabhadda USC

* Korneyl Maxamuud Shabeel; Halyeey Ka Tirsan Jabhadda USC

* Korneyl Max;ed Sh. Cusman Dhaqtar ka tirsanaa ciidanka cirka soomaaliyeed (madaxi cusbitaalka xooga)

* Korneyl Xuseen Faarax Maxamuud (Xuseen Ceyrow); Taliye ku xigeenka Ciidan Asluubta Somaliyeed

* korneyl maxamed xaaji gacal taliyha booliska qaybta (gurmadka) oteoteda qaybta sayidka



korneyl xuseen mohamud ali tarambi xooga dalka soomaaliya naadigii horseed



* Jeneral Xubeero Taliyihii Cidanka Gobolka Hiraan

* Jeneral Cabdi Xasan Cawaale QAYBDII Taliyiih hore ee dowlad fadaraalka kumeelgaarka soomaliya xiligii Sh shariif shkh axmed



[Wax ka bedel] Oday-dhaqameedyada



* Ugaas Mahad Ugaas MAxamed Ugaas ciise ( Ugaaska Beesha Xaskul Hawiye)

* Ugaas C/laahi Ugaas xaashi Ugaas faracadde ugaas Muumin Ugaas Mahadalle Ugaas faarax (ugaaska Ugaasyada Soomaaliyeed )

* Ugaas cali ugaas nuure ugaaska beesha jidle

* salaad xussen fiidse nabadoon caan ah

* Xaaji maxamed cabdi xadde nabadoonka beesha jidle

* Kheyre gacal kuul caaqilkii beesha Saruur/Habargidir ahaana abwaan

* Imaam Axmed Ibraahim "Gurey"; Hogaamiyaha Muslimiinta Geeska Afrika

* sheikh Hassan Barsane Hogaamiyihii la jihaaday gaalada gumeysi doonka aheyd

* Haji ahmed Dahir.(xaaji axmed garre)

* Haji Xasan Cumar Afrax (Kutubaxoor)

* Wabar Xasan Wabar Kutubow, wabarka Besha jijeele

* Nabadoon maxamed xasan xaad ( guddoomiyaha Odayaasha hawiye )

* nabadoon Yuuqow Muumin Xareed

* Wabar Axmed Wabar cabdi, Wabarka Besha Badi cadde

* Boqor C/raxmaan Olol Diinle; Boqorkii Dooxada Shabeelle ee La Jihaaday Xabashida

* Imaam Cumar Hilowle; Imaamkii Beelaha Mudulood ku abtirsada

* Nabadoon C/kariin Gindish (caan ka aahaa galgaduud iyo mudug)

* Caaqil Xasan Geedi Abtoow; Hogaamiyihii Xamar Iyo Xamar-Daye

* Ugaas Tacab Cali Ugaas; Ugaaska Beelaha Abgaal Cismaan

* Malaaq Showri Malaaq Colow; Malaaqa Xamar iyo Xamar-Daye

* Nabadoon Dilaxow Jimcale(caan ka ahaa xamar)

* Xaaji Cusmaan Cali Cilmi Tigoow (Foodcade); Nabadoonka Maceeye (Baadicadde)

* Ugaas Farracade Ugaas Mu'min; Ugaaska Beelaha Karanle

* Ugaas Cabdulraxmaan Ugaas Khaliif; Ugaaskii Guud ee Xawaadle

* Duubka Guud

* Nabadon Cabdulle Cabdi Somane Nabadonka besha Jijeele

* Nabadoon axmed aybakar joqof nabadoon haare beesha sahal koraaye\abgaal



Ugaas C/laahi Ugaas Muxumed, Ugaaska Beesha Gaaljecel



* Ugaas Cumar Macalin Abshir; Ugaaska Beesha Saleeban/Habargidir

* wabarka beesha baadacadde WABAR AXMED WABAR CABDI.

* Nabadoon Xaji Xasan Gerdheer(nabadoonka beesha karanle)

* Caaqil Maxamed Xaaji Sabriye (Cagey); Oday Dhaqameed Beesha Mudulood oo Ku Caan Baxay Gar Qaadida

* Caaqil Maxamuud Jimcaale Koogaar; Hogaamiye Dhaqameed beesha Mudulood oo Caan ahaa

* Osman Osoble Sahal Suldankii Beesha Oysan(xawadle)

* Nabaddoon c/llaahi Curguf (Nabadoonka beelaha Yabar celi )

* MUUSE XAAJI BARRE SULDAANKII BEESHA SHIIQAAL.

* CABDULLE GOROD ELMI .NABADONKII IYO ODAY DHAQAMEEDKII MESHA SACAD

* SULTAAN AXMED NUUR CALI GULED waa sultanki besha reer xaaji saleban yahye omar sheekh owowgis



[Wax ka bedel] Culumaa'udiinka



* Sh. Mohamed Moallim Hassan, Caalimudiin caan ka ah soomaaliya.

* Dr. Sheikh Cusman Sheikh Mohamoud Gaacuur, Caalimudiin ku caan baxay dhanka sharciyada, aabihii maxkamadaha islaamiga ah.

* Macalin Ibrahin Macalin Muxumad Macalin Kutub. Waa macalin ku caan baxay fidinta diinta islaamka wa macalin laga qadariyo Gobolada Hiiraan iyo sh/dhexe

* Macalin cabdullaahi maxamed joqof macalin joqof waa maciln ku caan baxay faafinta diinta islaamka iyo barista quraanka kariimka.

* Sheikh Uweys Muxammad Al-Qaadiriyi. Sheekhii Dalkeena Keenay Dariiqada Qaadiriyada.

* Sheekh Cali Maanye. Caalim weyn Kuna Xeel-dheer Culuumta Diinta Islaamka Gaar ahana Culuumta Tafsiirka, Axaadiithta,Fiq-higa,Tasawufka, Balaaqada, I.W.M... wuxuu Kaloo ahaa Imaamkii Qaybta weyn Ka Qaatay Faafinta Dariiqada Axmadiyada.

* Sheekh Cabduraxmaan Ibnu Axmad As-saylaci. Sheekh oo ahaa Sheekh Looga Danbeeyo Culuumta Islaamka Faafiyay Dariiqada Qaadiriyada ilaa uu gaaro heer loogu Magac Daro Qeyb kamid ah Daqiiqada Qaadiriyada Waa (As-salaciyah) waxaa lagu xasuustaa Kaalintii uu ka qaatay Fahamka Culuumta Carabiyada Gaar ahana Sarfiga oo uu Kutub ka alifay.

* Sheekh Cabduraxmaan Suufi. Caalim weyn Faafifiye Diinta Islaamka Dhamana Faniyada Kala Duwan ee Diinta Islaamka.

* Bulleted list item SHiikh Cabdicasiis Axmed Xirsi Afrax

* Shiikh Maxamuud Maxamed Imaan

* Sheekh Muxumed nuur waa sheekha masjidka bardaha ee ugu weyn Balad weyn

* Sheekh Xuseen Cadde oo ahaa Shiikh caalim ah

* sh xasan ceeynte (gudomiyahii maxkamada xararyaale)

* sheekh Cabdul caziiz Axmed Xirsi

* SHEEKH FAQAY WARDHEERE OO AH SHEEKH AAD LOOGA QADARIN JIRAY G/HIIRAAN IYO SH/DHEXE,OO WAX BADAN DADKA DIINTA BARAY.

* Sheekh xaji maxamud abdi cali qaaliga ururka al shabab ee balad weyn

* Sheekh Maxamed Xasan Jimcale oo haa Wadaad ku taqasusay kitabka minhaajka iyo tafsiirkiisa

* sheekh abuukar xassan maalin mufti ku caan bacay faafinta cilmiga marayna arday badan.

* Sheekh Cali Samataa; laguna xasuusto kaalintii uu ka qaatay Faafinta Diinta Islaamka Kuna aasan Dagaanka Lagu Raqsay ee G/Mudug.

* sheekh xasan dubweyne(caan ka ahaay deeganka banadir iyo dayniile)

* Sheekh Nuur Xusseen Bali; Wadaadka ugu horeeyey ee diinta u faafiyey qowmiyada geeska Afrika

* Al Callaamah Maxamed Macalin; aabaha safwada dacwada diinta islaamka

* Sheekh Maxamed Garyare; Gudoomiyaha Al Islaax iyo caalim Soomaaliyeed

* Imaam Maxamuud Cali al-Maqdishi; Wuxuu macalin u ahaa xufaadii sida Ibnu Xajar Al-Casqalaani iyo Dahabi

* Sheekh Maxamed Guuleed ar-Rashiidi; Khaliifkii dariiqada Saalixiyyah ee geeska Afrika.

* Sheekh Cabdallah Yuusuf al Qudubi; Khaliifkii Uweeysiya iyo qoraagii buuga "Al Majmuuc al Mubaaraka"

* Sheekh Xassan Axmed Barsame; Halgamaagii weynaa ee ka hortagay ciidanka xabashida iyo talyaaniga

* Sheekh Maxamad Khaliif; Wadaadkii diinta u fidiyey Boqorkii Itoobiya ee Boqor Lij Iyazu

* Sheekh Axmed Faarax "Axmed Fiqi" Caalimkii Fiqiga diinta ku fidiyey Africa

* Sheekh Cabdulraxmaan Sheekh Cumar Celi; Caalimkii Fiqiga xaruntiisuna aheyd degmada Warsheikh

* Sheekh Daa'uud Culusoow; Sheekhii reer Ceeldheer ee Dagaal Ba'an la galay Talyaaniga

* Sheekh Abuukar Saacamawaayo; Halgamaagii weynaa ee ka hortagay ciidanka talyaaniga

* Sheekh Ibraahim Yare;

* Sheekh Maxamed Faarax(sheekh caan ka ahaa gobalada dhexe iyo koonfurta somaliy)

* Sh. Muxyiddiin Celi; Caalim Weyn oo KU Xeel Dheer Fiqiga

* Macalin Nuur Maxamed Siyaad; Caalimkii weynaa ee qeybta weyn ka geystay hergelinta dugsiyo badan.

* Macalim Cabduqaadir Xaaji Cabdulaahi Yaroow Macaim Reer Jowhar

* Sheekh Axmad Wacdiyow; Caaqilkii weyn ee ka soo jeeda degmada Cadale

* Sheekh cusmaan maxamed xalane.

* Macalin Cabdulraxmaan Sheekh Cali Muuse; Caalim weyn ee ku sifoobay diinta Islaamka

* Imaam Bashiir Salaad; Gudoomiyaha culumaa'udiinka Soomaaliyeed

* Sheekh Axmad Rooble Boqolsoon; Imaamkii ugu caansanaa raadiyaha iyo xaga Wacdiga

* Sheekh Cali Dheere; Qaadigii ugu horeeyey ee midowga Maxkamadaha

* Sheekh Cabdiraxmaan Baadiyoow; Afhayeenka hore ee ururka Al-Islaax

* Sheekh Cabdulrisaaq Yuusuf Aadam; Gudoomiyaha hore ee Ahlu Sunnah wal Jamaacah

* Sheekh Axmad Dhicisoow; Gudoomiyaha Culamada Dhexdhexaadinta

* Dr Shiikh Cumar Imaan Abuubakar Gudoomiyahii ururka xisbul Islaam.

* Shiikh Yuusuf Xasan Sheikh Diinta Islaamka Faafiyey Gaar Ahaan Gobolada Dhexe

* Sheekh xuseen bacadow warsame

* Sheekh Muxumud Sheekh Cabdiraxmaan caalimkii weynaa ee fadhigiisu ahaa degmada Warsheekh

* Sheekh Cali Cambarre caalimkii weynaa ee barashada diinta islaamka.

* sheekh cali wajiis

* sheekh maxamed maclin cumar(moobleenow)

* sheekh maxamad axmad rooble (boqolsoon) daaci Weyn Allaha u naxariisto

* sheekh claahi lekeri(daaci waayn oo caanku ah fidinta diinta islaamka )

* SHEEKH AXMED SHEEKH YUUSUF FIQI MAXAMUUD CAALINKI WEYNAA EE GURCEEL



[Wax ka bedel] Fanaaniinta



* Xasan Aadan Samatar; Heesaagii Caanka ahaa ee kooxda Qaranka Waaberi

* Cabdalla Yuusuf Hanuuniye; Abwaan iyo Fanaan ka tirsana Hobolada Waaberi

* Maxamed Caraale (Aduunyoy waalaleey)

* Bashiir Cali Xusseen; Heesaa & Jilaa Ka Tirsan Kooxda Iftin

* C/qaadir Macalin Cumar(Jubba); Fannaankii weynaa ee Hobollada Waaberi

* Salaad M. Shardi Salaad Darbi; Fanaan ka tirsan hobolada Waaberi

* Maxamed Xasan Xuseen (Lafoole); Fanaan Ka Tirsan Kooxda Halgan

* Binti Cumar Gacal; Fanaanad ka Tirsan Hoboladda Qaranka ee Waaberi

* Xabiiba Xasan Tooxow; Fanaanad Ka Tirasan Kooxda Halgan

* Xaliimo Khaliif Cumar(Magool)(RiP); Fannaanad Caan ah oo ka tirsanayd kooxda Qaranka Waaberi

* C/qaadir Xasan Nageeye (RiP); Fanaan ka tirsanaa Hobolada Waabari

* Cali Jareere; Hal-Abuure iyo Heesaa Qadiimi ah oo ku Luqeeyey Heeso laga daba dhacay

* Cumar Rooraaye; Fanaan ka tirsan Hobolada Waabari

* Ustaad Cabdi Calasoow; Macalinkii Weynaa ee Muusikada kana Tirsanaa Hobalada Waaberi

* C/kariim Faarax Jiir Musikiiste; Fanaan ka tirsan Waaberi

* Maxamed Xasan Barrow; Fanaan ka tirsan Hobalada Waabari

* Nuur Cismaan Jeeyte(RiP); Majaajiliiste Ka Tirsanaa Libaaxyada Maaweeliska Banaadir

* Sahra Cabdulqaadir Aweys (Sahruuja); Jilaa Masrax oo ka tirsan Libaaxyada Maaweeliska Banaadir

* Cabdulle Cabdi Maxamuud (Oday Cabdulle); Majaajiliiste Ka Tirsan Libaaxyada Maaweeliska Banaadir

* Cabdulqaadir Cusmaan Calasoow; Jilaa-masrax oo ka tirsan kooxda Qaranka Waaberi & 15-kii Shumeey



'Cabdi xakiim xasan xuseen (Cabdi diini) fanaaniinti 70 ila hadana heesa



* Xakiima Caalin Maxamuud; Jilaa-masrax oo ka tirsan kooxda Qaranka Waaberi & 15-kii Shumeey

* Zio Tom; Majaajiliiste ka tirsanaa Hobalada Waaberi

* Saciid Khaliif Cali; Jilaa Ka Tirsan Hobalada Waaberi

* Saciid Mire Xaydar; Fanaan ka tirsan Hobolada Horseed

* C/llahi Xalweyste; Fanaan ka tirsan Hobolada Iftin

* C/qaadir Sheekh Cali (Sanka) (RIP); Fanaan ka tirsana kooxda Iftin

* C/llahi Sulfa; Fanaan Hore Ka Tirsanaa Hobolada Iftin

* Bashiir Ibraahim Cabdi; Hal Abuure iyo Heesaa Ka Tirsan Kooxda horseed.

* xaliimo muuse milaano fanaanad caan ah kooxdii horseed.

* C/laahi Boqol; Heesaa aad looga daba dhacay

* Xuseen Cabdulle Calasow(Nuuriyow); Heesaa Caan ah oo laga daba dhacay

* Farxiya Axmed(Fiska); Hobolad Cod Macaan

* Fartuun Ahmed Sahal(Birimo); Hobolad Cod macaan

* Xasan Siyaad Culusoow (Yamiin);Mu'alif garaacaa Kabanka ahna laxamiiste

* Axmed Xuseen Cabdule Axmed((Daljir); Mu'alif ah Laxamiiste

* K'naan Warsame; Somali Canadian

* aweeys goobe musigkiista weeyn waabari iyo mu, laxanka weyn

* sabriye musikiista weyn waabari

* khadiijo hiiraan fanaanad weyn waabari

* ducaale musikistaha weyn waabari riwqydii maadeys



[Wax ka bedel] Abwaannada



* Cabdi Bashiir Indha-buur (abwaan caan ah Waa Abwaankii tiriyey heesaha ugu badan ee wadaniga ah sida ninkii dhoofku yimid baa geeridu dhibeysaa iyo wali heesihii 77kii lagula dagaalamayay ethiopia iyo waliba heesta caanka ah ee arligeygoow waaye abwankii tiriyey waxaana diley markii uu sii dhacayey maxamed siyaad bare ciidamadiisa iyaga oo u diley madama uu ahaa nin ka soo jeedo besha uu ceydiid ka soo jeeday allaha u naxariisto abwaankan gacan ka xaq daran baa disheye).

* Maxamed Cali Kaariye

* Cabdulle Raage Taraawiil

* Faarax Seefey

* Abwaan Ibraahim Radio

* Sugaal Cabdulle Cumar

* Mustafe Sheekh Cilmi

* Cabdinuux Yuusuf Guure

* Cilmi Barrow Waceer

* Cabdi Bashiir Indhabuur

* Barre Maxamed Fiidow (Leento)

* Cabdulle Geedanaar

* Cabdulle Aw Muuse

* Maxamed Gacal Xaayoow

* Abwaan Subagle

* Maxamed Cali Xoroow

* Abwaan Qaamuus

* Jimcaale Dhegataag

* Axmed Caalin(Aabihii Caashaqa)

* Abwaan Caraboow

* Maxamuud Cali Duqoow

* Faarax Shuuriye

* Kulan Xassan Jurun

* Abshir Nuur Faarax "Bacaadle"

* Jimcaale Jaamac Lugeey

* Faarax Gololeey

* Cabdule Guure

* Xassan Yabarow

* Maxamuud Xaydhabarale

* Siciid Gacameey

* Gacaneey Cali Madoow

* Xasan Garqaniyo

* Axmed Abshir Dhoore "Axmed Daljir"

* Kheyre Gabay

* Xuseen Cabdulle Deeroow

* Max'ed Max'ud Siyaad Xeeydar

* Abwaan Garqaniinyo

* Muxumad Daaliye Aadan

* Saacid Nuur Xaashi(abwaan co



[Wax ka bedel] Ganacsatada



* Xaaji maxamud Cali Cilmi 'balila' Maal qabeynkii ugu horeyay ee furay 'RENT CARS' 'noleggiare auto'dalka

* Xaaji Aweys SHeekh Macloow Maal qabeynadii ugu waa weyn dalka.

* Maxamuud Sheikh Xuseen (MASH) Milkiilaha suuqyada Mash B.Center, New Mash. Iyo Hotel Mash ee Nairobi



* Axmed Nuur xassan

* cilmi cali bulaale milki lihi warshada rinjiga and spare bartskii fiat

* Xaaji Yuusuf Hawiye; Agaasimihii hooteelka Towfiiq

* Haji Daud Ali tigow. businessman east africa (daud enterprise)

* Xaashi Weheliye Maalin; Agaasimihii hooteelka Weheliye



* Maxamed Cali Xaji (Dalmar) madaxa Ganacsatada Dalka Angola



* Cabdi Cali Faarax; Madaxa shirkadaha dayax iyo Juba general training Dubai

* Xiirey Qaasim; Agaasimihii warshadda Bayl

* cabdi macalim cumar ganacsade dhinaca marakiibta dekada mugadisho

* Xaaji C/qaadir sheegow ganacsade qalabka milatariga xoogga dalka

* Bunow sahal cali gudoomiyaha ganacsatada

* Axmed Maxamud Janaqow ( Guddoomiya shirkadda SAM Golden )

* Xaaji Daud Cilmi Carif milkilaha Hotel Lafweyn iyo Ambasadore mogadisho

* C/qaadir mire gudiga ganacsatada S/bakaaraha

* Abuukar Cumar Cadaan; Maalgeliyihii Maxkamadaha iyo dekada dabiiciga Ceelmacaan

* Xaaji Cali Maxamad Siyaad; Wakiilka suuqa Bakaaraha

* Ibraahin Kaah; Milkiilaha Hooteelka Kaah

* . Cabdulahi Nur Guuleed Garguurto ganacasade weyn

* xaaji iidla cumar cilmi. businessman

* Dr. Cabdulrasaaq Isaaq Iidow; Saamilaha ugu weyn shirkada isgaarsiinta Nation-Link

* Cusmaan Axmed Roobleh; Mid Ka Mid Ah Hantiilayaashii Dalka Ugu Horeeyey

* Axmed-Nuur Cali Jimcaale; Gudoomiyaha xafiiska Al Barakaat

* Abdi Ali Faarah Milkiilaha shirkada Jubba trading company

* C/laahi Xasan Dhiblawe ( Milkiilaha Shirkadda White Star )

* Abdi nur farah siyad

* Xuseen Goleey; Milkiilaha shirkada Global Money Transfer

* Cabdi Jiinow Calasoow; Maareeya ha dekkada Muqdisho

* Cabdulle isse Siyad (soojeede)maareyaha shirkada Dayah

* Muriidi Xaaji Dalfac; Madaxa shirkada shidaalka GASCO

* Eng. Eenoow; Gudoomiyaha shirkadda dhismaha gobolka Banaadir

* xaaji cabdulaahi caraay businessman

* Saciid Nuur Qeyliye; Wakiilka Jubba Airways

* Maxamuud C/Kariin Gabeyre; Gudoomiyaha Ganacastada Soomaliyeed

* Qamar faarax ibraahim

* xuseen nuur cali

* Cali Maxamed Xuseen"Cali Dhagaweyne" Milkiilihii Hotel Sharmaarke.Ama Waamo Hotel. Allaha u naxaaristee.

* Maxamed Xassan Aadan Ceelqode; Maareeyaha wakaalada Batroolka 1991-1992

* `xaaji najiib cabdi maalik (nasiib) agaa simaha hotel niiko

* Xaaji Ismaciil c/llahi( gooni) gudoomiyah shirkada dayaax

* Salaad Dhabareey; Madaxa golaha ganacsatada Soomaaliyeed ee Dubai ala unaxaristo

* Cabdi Cabdulle Muumin; Maareeyaha guud ee "Muumin enterpise"

* Xaaji Maxamuud Sabriye ganacsade si weyn looga yaqaano magalada muqdisho

* Xaaji daahir Axmed Ganacsadaha weyn ee soomaaliyeed

* Xaaji cumar fiyaasko maamulihii hey,ada daryeel bulsha guud

* Abdi Osman Osoble, shirkada(Osoble General Servi

* Drs Mina Hassan Shibis , Milkiilihii Hotel Global oo caan ka ahaa Muqdisho

* yaxye cusmaan cali milkiilaha shirkada allif alcompany

* Drs.Nasra weheliye malin ganacsato weyn

* Drs Maryan Carif Qaasim milkiilaha hotel amira



cabdi wiif geedi hantilayaasha ugu wa weyn soomaaliya

[Wax ka bedel] Raadraac



* Sheekh xuseen cadde

* Sheekh xaamuud sheekh axmed siyaar Al azhar

* Dr.liibaan maxamed carab

* Maxmed Nuur Deylaf Ganacasade weyn

* Axmed Nuur Xassan Ganacsade weyn ee xawaaladda Kulmis



Muhidiin Ahmed Foodeey oo ganacsade ku caan baxay dhoofinta Maqaarka







* Herbert S. Lewis, "The Origins of the Galla and Somali", in The Journal of African History. Cambridge University Press, 1966, pp 27–30



* Herbert S. Lewis, "The Somali, Afar and Saho groups in the horn of Africa"



* Qabaa'ilka Soomaaliya



Ogeysiis; Bogaan waxyaalaha lagu soo qorey wax lasoo koobi karo ma ahan laakin waxaa laysku dayay in laga hadlo muhiimada.



[[sv:Hawiye



ASC waad dadaasheen waadna mahadsantihiin laakiin ada badan ayaa idinka maqan qalad aad gasheena maahan waayo waxaad qorteen intii aad xasuustaan sababtoo ah familkeeyga kaliya waxaa ku jira 1, dr guud, 2 sarkaal, 2 siyaasi oo caan ah mana ku qorna i hope in aad isoo weeydiin doontaan aan idiin sheegi doono

BEESHA ISAAQ MAHE DIR SIDEY U KALA CLAN CHART

BEESHA CIISE SIDEY U KALA BAXDO CLAN CHART

BEESHA GADABUURSI DIR CLAN CHART

Blog Archive