Friday, February 3, 2012

AXMED GUREY WAA NIN BEESHA DIREED KA SOO JEEDA

AXMED GUREY MA DIRBUU AHAA MISE DAAROOD ?By beeshadireed.blogpost.com

September 7, 2010 | Filed under: Suugaanta,Wararka Somalia | Posted by: admin

Daaroodka waxa ay bilaabeen xiligii xukuumada Maxammed Siyaad Barre in ay sheegtaan Sheekh Axmed Ibraahim Geesi ama Axmed Gurey. Dhowr beelood oo ay ka mid yihiin beesha Mareexaan iyo Bartire oo ah beel Absame ayaa isku kalifay in ay sheegtaan Axmed Gurey. Hadaba Ma run baa arinkaasi ?

Mudane Dirsame Jawaab

Horta Somalidu waa dad faan jecel, Daroodkuna waa ugu sii xag jiraa. Laakin waa been iyo buuhu buuhaa ay fidsheen Daroodka arinta ah Axmed Gurey waa nin Darood ah. Sababtoo ah Daroodku wexey sheegteen in la yiraahdo Reer Darood Ismaaciil Jabarti oo uu dhalay sheekha caanka ah ee Ismaail Jabarti ee ku aasan Magaalada Zubeyda ee dalka Yaman oo dhintay qarnigii 1647.

Maadaama ay Daroodkoo dhami isku raacsanyihiin in uu dhalay carabkii Sheekhi Ismaaciil Jabarti ee dhintay 1647 taasi wexey kuu cadeyneysaa in uu Axmed Gureey noqon karin nin Darooda sababtoo ah xiligii uu dagaalka ku qaaday xabashida wexey ahayd 1549kii boqol sano ka hore intuunsan dhalan Isaaciil Jabarti

Daroodka waxbaa ka khaldan, Axmed Gurey wuxuu noolaa boqol sano ka hor intuunsan dhalan awoowgood Isaaciil Jabarti oo haddii aad cawa tagto magaalada Zubeyda waxaa ku yaala Misajidkuu ku asanyahay iyo qabrigii Isaaciil Jabarti oo tariikhduu dhashay oo aha 1593 wuxuuna dhintay 1647.

Waxa kale oo jirta taarikhda Axmed Gurey maaha tariikh la marin habaabinkaro oo habar walaboo Mareexaan ama Darood iska sheegan karto waxaa jira buug dhan oo Tariikhda Axmed Gurey ka hadlaya oo la Yiraahdo ” Fatuuh al Habash The Ethiopian Conquest”, buugan waxaa lagu qoray afka Carabiga waxaan qoruhu xaadir ka ahaa Dagaalki Axmed Ibraahim Gurey isagoo goobihii dagaalka oo dhan soo taagna ayuu wuxuu qoray buugan oo Faransis iyo afka Ingiriiskaba lagu durjubaanay oo mantana aad ka dalban karto Amazon.Com.

Hadaba haddii uu yahay Axmed Gurey Darood oo uu waliba ka sii yahay Mareexaan maxaa dhacay oo xukuumadii Siyad Barre ay u turjumi weyday ? Maxaa looga baqaa in Buugan la turjum siiba beesha Darood ay uga baqatay in Fatuh Al Habash ay u turjumaan?

Buugan waxaa ku qoron sir weyn oo ay beesha Mareexan ka baqatay oo ah xiligii Axmed Gurey beesha Mareexan wexey aheyd Dir!!! Haa beesha Mareexan waxaa ku qoran in ay Kamid ahayd beelweynta Habar Magaadle ama Isaaqa. Habar Magaadle waxaa laysku oran jiray (Garxajis iyo Habar Awal).

Mida kale buugu waxaa ku cad in Axmed Gurey yahay Madaxeyne Dir ama beeleynta Mandaluug Dir ( Gadabuursi).

Mudan Dirsame Ma waxaad hadaleedahay Mareexaan Sade Darood wexey ahayeen Habar Awal 1560 ?

Haa Mareexan wuxuu ahaa Habar Awal sida ku qoran buuga” Fatuuh al Habash” Daroodkuna afka Kaliya ayay ka sheegtaan in Axmed Gurey uu ahaa Darood. Hase ahaatee haddii ay dhabtahay wexey turjumi lahayeen Daroodku buugan laakin wexey ka baqaan ceebaha soo bixi kara.

Mudane Dirsame: anigu Galgaduud ayaan ka soo jeedaa waagii Dirka Waqooyi la xasuuqi jiray ayaan abtiyaashey waxaan ka maqli jiray Gadabuursigu waxay ka guureen Gobolka Gedo oo Gadabuursi wexey ka timid ” Gedo-biirsay”. Ah Haaa Haaa (qosal)

Mudane Dirsame: Jawaab

Walahay Mareexankaa ka tagay Boorame oo ka mid ahaa Gadabuursiga abtiyashood Habar Awal, Marka arintaas ayay xasuustaan mindhaa.

Fathul Habash (conquest of Abyssinia)
________________________________________
Futuh Al-Habasa: The Conquest of Abyssinia
Click to enlargeby Sihab ad-Din Ahmad bin Abd al-Qader bin Salem bin Utman
Translated by Paul Lester Stenhouse with annotations by Richard Pankhurst
Format: paperback; 417pp; map
ISBN: 0-9723172-4-4
About the Book
Sihab ad-Din Ahmad bin ‘Abd al-Qader’s account of the early sixteenth century Jihad, or holywar, in Ethiopia, of Imam Ahmad bin Ibrahim, better known as Ahmad Gran, or the Left handed, is an historical classic. The Yamani author was an eyewitness of several of the battles he describes, and is an invaluable source. His book, which is full of human, and at times tragic, drama, makes a major contribution to our knowledge of a crucially important period in the hisoty of Ethiopia and Horn of Africa.
‘Futuh al-Habasa,’ or ‘Conquest of Abyssinia’ – which undoubtedly reflects the situation as it seemed to its Yamani author at the time of its composition. The forces of Imam Ahmad bin Ibrahim had occupied the greater part of Ethiopia. The resistance of Emperor Lebna Dengel had virtually come to an end, and many Christians had chosen to convert to Islam. The victorious Imam’s regime seemed there to stay.
This was, however, far from the end of the story. The Imam was killed in battle on February 21, 1543, whereupon his army almost immediately disintegrated. Those of his soldiers who could do so made their way back to the East. Not a few Muslim converts reverted to their former faith.
The Futuh thus refers to a relatively short, though crucially important, period in Ethiopia’s long history. The book is nevertheless valuable, in that its author was an eye-witness of many of the events he describes, and writes, as far as we can judge, with a degree of objectivity rare for his time.

…. What people are saying about this book …
This book is the first ever complete English translation of the Arabic account on the campaigns of Imam Ahmad b. Ibrahim al-Ghazi (popularly known as Gran) as written by the Yemeni jurist, Shihab al-din Ahmad b. Abd al-Qadir b. Salim b. Uthman (also known as Arab Faqih)… it is a welcome addition to the rich corpus of Arabic literary and historical sources relevant to the sixteenth-century Ethiopia and the Horn. It is particularly useful for English-speaking researchers and established scholars who cannot read either the Arabic text or the authoritative French translation prepared by Rene Basset…both Stenhouse and Pankhurst, and the publisher, deserve high commendation, respectively, for producing such a valuable work that represents a major contribution to the history of Ethiopia and the Horn, and for making it available to the wider English-speaking readership and scholarship.

– Hussein Ahmed. Hussein, the leading historian of Islam in Ethiopia, is a full professor of history in Addis Ababa University.
“In the history of conflict in Africa and beyond, “few stories of drama and human tragedy equal” Imama Ahmad’s conquest of the Christian kingdom of Ethiopia (1529-1543). His short lived spectacular victories and determination to replace Christianity by Islam and the remarkable survival of Christianity in Ethiopia” is a story of epic proportions” which still generates strong emotion among both the Christian and the Muslim population of Ethiopia. In other words, Imam Ahmad’s jihadic war besides being legendary was a major turning point…



46 Responses to AXMED GUREY MA DIRBUU AHAA MISE DAAROOD ?By beeshadireed.blogpost.com






AGOON FOQAL AGOON - September 11, 2010
6:10 am







Ali madaxweyn Boqorka direed.
Qarnigii 1300 boqortoyada Ifat, Moora iyo Adulis waxaa asasay Gurgure Ali oo dhamaan axmed Guray,Axmed nuur,iyo Gidaarka harar ku wareegsan dhisay. Magalada Dira Dhabe waxa loogu bixiyay “Dir baa Dhabay” ama meeshi uu Dir waranka ka Taagay kolkii ay Gurguraha ka kacsheen Gaaloda. Generalka Gurgure Axmed Ibrahim waaqoyiga Somalia markii uu cidan ka soo doontay 1434 tii isaga oo ay hogaminayaan Garad Sacid Somaroone oo garadka Gadabuursi ah waxa ay u yimaadeen Isaqa oo barigaa ahaa Magadle Dir. Wadanka qebihiisa koonfurta iyo waqooyigaba dadkii Gurgure ee xukumi jiray xiligaa wali dirta koonfur iyo kuwa waqooyiba wa laga helaa hatan. Nabidoorka iyo Baciidad Gurgure oo dalka Habar Jeclo xukumi jiray asasayna wali magacyadaa ayaa loo yaqaana. Koonfurta Reer aw sacid, Layiile, Sure, Gure,Gariire, dhamaan waxay ka soo jeedan dhankaa. Suldaanka Ali madax weeyne waxaa ku Abtirsada oo kale Xawad laha iyo Qabiilka Jiidad ee Qoryooley dagan. Afarta sheekh ee Waqooyiga somaliya keenay Awbare,Sh. Yusuf Kawnin, iyo Aw Buube waxa lagu sheega in ay Harar ka soo tageen 1300 oo ay dinta ku fafsheen ilaa Gobalka Bale ilaa hada Abe xuseenka Bale reerka Guure oo Gurgure/Akisho la dhashay oo Gure dhammole nageele agteed daga ayaa sheegta sheikh Xuseen. Nasiib daro tariikh badan ayaa la aasay manta. Barsuuga dir, Madigaan, Magadle(ceerigaabo), Boqortoyada Biyamaal of Talyaniga baabiyay, Bajimaal, Suure Cadalle iyo Qubeys(Mudug), Jiido, Guure,Gariire,Gadsan,iyo dhamaan intayada waqooyi galbeed( Isaaq,Ciise iyo Gadabuursi) isku ab baan nahay. Dir Aji ! Madaxweyn Dir(1) Gurgure, Guure, Akisho, Jiido,Gariire, Layiile,Aw sacid I.W.M Madoobe (2)ciise (wardiiq,howgati) Mahe (Biyamaal,Gadsan,suure,dabruube, Barsuuq,magadle, Quranyow-Gare iwm) Mandaluug dir(Gadabuuris iyo Mandaluug sure la daga) Qaldho dir( Noole iyo qar kale Afrata qol)


AGOON FOQAL AGOON - September 11, 2010
6:14 am







MAHAD SANID

AXMED IBRAAHIM GHAZI OO GUUREY LOO YAGAANO MUU AHEYN DAROOD IYO WAX LA MIDA. GENERAAL AXMED GUUREY WUXUU AHAA MUJAAHID KA SOO JEEDA BOQORTOOYADA ADAL IYO IFAT OO CASIMADOODU AHAYD ZAYLAC. BOQORKII AXMED GUREYNA WUXUU AHAA SALAH DIIN WAA NIN WALI AH OO KU AASAN JAZIIRADA 300 BOQOL EE MITIR U JIRTA ZAILAC. SALAH DIIN WAXAA DILAY BOQORKII KRISTAANKA AHAA EE AMDA SIYOON WAXAANA LAGU AASAY SALAHA DIIN OO AHAA BOQORKII ADAL ( AWDAL) JASIIRADAAS OO ILAA MANTA LAGU ZIYAARTAA.

XABASHIDA WAAGAS MARKII AY MUSLIMINTA JABIYEEN WEXEY DUDUMIYEEN GOBOLKA AWDAL EE AH GOBOLKA GADABUURSIGU DAGO MANTA. WAXAA DHACDAY IN LA DUDUMIYA MAGAALADA CAMUUD (AMUUD) OO AHEYD CASIMAD WEYN OO QABUURAHEEDA KALIYA WAXAA KU AASAN 250,000 DHISMO YAAL QADIIMANA WAA KU YAALAN.

MARKA DAROOD DALKAA MA DAGAAN DHULKU WAA XUDUNTII BEESHA DIREED SIIBA GADABURSI OO AH MADALUUG DIR IYO CIISE MADOOBE DIR IYO MADAXWEYNE DIREED.

WAXA DHACDAY IN WAAGAAS UU BOQORKII AWDAL MARKII LA DILAY UU XUKUNKA LA WAREEGAY UMAR UL DIIN OO AHAA SALAH DIINKA ZAILAC KU AASAN WALALKII HADANA WUU BAXSADAY UMAR UL DIIN OO DOON AYUU U RAACAY DALKA YAMAN. WAXA QABSADAY XUKUUMADII NIN AY ILMO ADEER YIHIIN OO ABUBAKAR LA YIDHAHDO OO HOOSTANA KALA SAAXIIBAY XABASHIDA ISAGOO SIIYA GIBIRKA ( CANSHUURTA).

HADABA YUU AHAA AXMED GUREY ? AXMED IBRAAHIM GUUREY WAXAA ADEER U AHAA UMAR IYO BOQORKII LA DILAY SALAH DIIN.

AXMED GUREEY WUXUU AHAA NIN DIREED OO MADALUUG AMA MADAX WEYN DIREED AH WUXUUNA GUURSADAY GABAR LA DHAHO BATI DELWAMBARO OO LA YIRI WAXAA DHALAY ABUKAR MAXAMMED NINKII DHAXLAY LABADII BOQOR UMAR UL DIIN IYO SALAHA DIIN EE RAACIGA ( DABADHILFKAN U NOQDAY XABASHIDA BOQORKOODI AMADA SIYON)

MARKII ARIN HALKAA MARAYSAY AYUU MUJAAHID AXMED GUREY DILAY ABUBAKAR MAXAMMED SODOGIISI DHALAYNA GABADHII UU AXMED GUREY QABAY BATI DEL WAMBARO — WAA SIDUU U QORAY TAARIKHDA KITAABKII ” FATUUXAL XABASHA” THE CONQUEST OF THE ETHIOPIAN CHRISTIANS. MUJAAHID AXMED GUREY WUXUU KA SAARAY DALKII XABASHIDII ILAA TIGRAAY ( DHUL WAQOOYIGA KA XIGA) CASIMADA ITOOBIYE EE ADDIS ABBAB AYUU GAARAY 1527-1559.

GEESIGAAN DIREED WUXUU ISKU URUURIYAY SOMALIDA QABAAILKOODA, CAAFARTA, IYO ADARIDA IYO QOMIYADO KALE.

DAROODKA WAXAA FATUUXUL XABASH UU SHEEGAYAA IN AY DAGAALKA KAGA JIREEN BARTIRE, GARI, IYO YABARE WAA BEELO ABSAME AH OO DAGAN JIG JIGA AGAGAARKOODA.

FATUUXUL XABASH WAXA KALE UU SHEEGAYAA IN AY XAASKA AXMED GUREY YAHAY BATI DELWAMARO. 1559 KII BUURTUQIISKA ( PORTAGAL) IYO KRISTAANKA MASAR EE COPTIGA ( COPTICS) AYAA U SOO GURMADAY KRISTAANKA AMXAARADA AH. BUUGU WAXA KALE UU KA HADLAYAA SIDA AY GEESIYASH DIREED OO AY KA MID YIHIIN GADABUURSI, GURGURE IYO ISAAQ OO LOO YAQAAN MARKAA HABAR MAGAADLE IYO BARSUUGA- AKISHO IYO HOOLGAATI OO AH QEYB CIISAHA KA MIDA U DAGALAMEEN. NIN LA YIRAAHDO SAMAROON SACIIDNA WUXUU KA CIYAARAY DOOR WEYN OO AH MEESHU MAGACA SAMAROON KA YIMID.

SHEEKHYADA WAAWEYN EE AWBARE IYO SH YUSUF AL KOWNIIN ( AWBARKHADLE) SHEEKHI HINDISAY ” HIGAADA ALIF LA KOR DHABE- HABKA SOMAALIGA XILIGAAS AYAY JIREEN

BEESHA MAREEXANA WAAGAAS WAXA AY AHAYEEN LAF AMA JUFO KA MIDA HABAR MAGAADLE. WAA SIDUU SHEEGAYO FATUUX AL XABASH THE CONQUEST OF THE ETHIOPIANS. EE WAANA SABABTA AY DAROODKA UGA BAQAAN IN AY TURJUMAN BUUGAS WAAYO MAREEXAN WAA HABAR MAGAADLE HARTIGUNA WAAGAS WEXEY HOOS TAGAYEEN GURGURE ( ILAA MANTA WAX GURGURAH SHEEGTA LAF LA DHAHO HARTI GAAB OO HARTI AH KUNA DHAFAN GURGURE IYO CIISE MADOOBE DIR.

QORAAGA IM LEWIS IYO BUUGA KALE OO DHAWAAN LA QORAY AYAA IYAGUNA DAAROODKA KU EEDEEYAY FOLJARI SABABTOO AH:

1) HADII DAROODKU DHALAY SHEIKH ISMAAIL JABARTI OO KU AASAN YAMAN ZIBEYD ( ZUBEYDA) DHINTAYNA 1646 SIDEEY KU DHACDAY IN AY BEELAH DAROOD EEN KOR KU XUSNAY EE OO SHAHIDKA KA AHAA QORAAGA ” FATUUXAL XABASH 1520KII AY UGA QEYB GALEEN DAGAALKII AXMED GUREY

MACQUUL MIYAA ABAAHAA OO DHINTAY 1646 OO YAMAN LAGU AASAY IN AAD ITOBIYA DHEX BARTANKEED AY WILASHIISI BARTIRE YABARE GARI KA DAGAALAMAN ITOOBIYA DHEX BARTANKEED 1527KII . THIS IS IMPOSSIBLE.!!!!!!

QORAAGA I M LEWIS IYO BUUGA ” THE INVENTION OF SOMALIA” WAXA AY DAROODKA KU EEDEEYEEN IN WAX WEYN KA KHALDAN YIHIIN

WAXA KALE OO AY KU CAMABAAREEYEN DAROOD IN UUSAN DHALI KARIN ISMAIL JABARTI HADII UU DHALAYNA AYSAN JOOGI KARIN XILIGII AXMED GUREY 1520′S

WAXA KALE UU THE INVENTION OF SOMALIA QORAAGISU KU EEDEYAY IN AY DAARODKU BEEN TAHAY SHEGASHADA AXMED GUREY AY SHEEGTEEN. OO WALIBA IN NAAGTAN DIREED EE DOONBIRO MAGACEEDA AY KA SOO QAATEEN XAASKII AXMED GUREY OO LA ORAN JIRAY BATI DELWAMBARO SOO MAGAC U EG MAAH DOONBIRO– YAA HUUNO

KITAABKA THE INVENTION OF SOMALIA AYAA SI TOOS AH UGU EEDENAYA IN DAROOD CARAB AHAYN OO SHEEKADA DOON BAAN KA SOO DAGAY OO ANOO GEED KU DHUMANAYA AYAAN GABAR DOONBIRO LA YIRAAHDO HELAY OO AAN CEEL U QODAY MARKII DANBENA ABEHEE OO DIR AH I SII YAY IN AY BEEN QURAAFAD AH OO AY Darood SAMEEYEN 1900 TAHAY. QORAAGA THE INVENTION OF SOMALI WUXUU SHEEGAYAA IN SHEEKADAN DAAROOD AY KA SOO GUURIYEN QISADA QUURANKA KU QORAN EE KU SAABSANEYD NABI MUUSE ( CALYHI WAS SALAAM) UU ISAGOO SOO DILAY NIN FIRCOONIYA U U SOO CAARAY DHULKA SAHARAH EE SIINAY ( SAINA) OO UU HALKAA MALIN ISAGOO NABI MUUSE GEED SAARAN UU ARKAY GABAR XOOLO WADATA ARI AH OO UU DHALAY NABI SHUCEYB OO AHAA QOMKII REER BENU MADYAN. WAXAA UU YIRI DAROODKA WAXA AY SAMEYEEN SHEEKADII DHEX MARTAY NABI SHUCEYB OO REER BANU MADYAN IYO NABI MUUSE OO NIN FIRCOONIYA SOO DILAY IN DAROODKU AY SHUCEYBNA ( DIR) KA DHIGEEN NACAM NABI MUUSE ( S.A.W) UU DAROOD YAHAY GABADHII UU GURSADAYNA INA SHUCEYB AY AHEYD ( DOONBIRO) AY KA DHIGEEN.

MARKA DAROODKA WAA CEBEYSAN YIHIIN OO MARNA CARAB HA ISKA DHIGAN MARNA QURANKII ILAAHEY INTEY SHEEKO KA SOO SARAAN DUSH HA NAGALA SOO KORAAN.

DAROODKU HADII AY CARAB YIHIIN MA CARABAA LOO BAXSHAA KOOMBE KABLALAX- MISE CARAB BAA LA BAXI LAHAA TAGAAL WAAQ– WAAQ WA ILAHEYGII CAWANKA GAALADA EE OROMADA BOORANTA CABUDAANE. DAROODKA WAA WADA WAAQLE -SIWAAQ ROON -TAGAL WAAQ- JID WAAQ- CABUD WAAQ IYO KOOBE IYO WAXA AAN LA AQOON.

MARKA GAALADA WESTERNKA MAXAAY DAROODKU IYAGOO SHARIF SHARIF ISKAGA DHIGAYA UG SHEEKEYAAN ANAGU ASHARAAF MASALE BIIBAYA SAARAN AYAANU AHEY OO DALKA CAWAAN DIR IYO HAWIYE IYO RAXANWEYN AYAAN UGU NIMID– MARNA U SHEEGANAYAAN IN UU AXMED GUREY DAROOD AHAA HADANA AY UGA DHIGAYAAN XASKIISI DALWEBERO HOYADOOD.

DAROOD ABTIYAAL WAAN IDIN JECELNAHAY ABTI NIMO IYO DARISNIMO WAAN KUU OGOLAHAY LAKIIN BEEN ANIGA IIMA SHEEGI KARTID- HADAN GAAL IYO FARANJI BAA KU KASHIFAY.

BUUGA CEEBTIINI KU TAALO GOOGLE.COM AYAAD KA HELEYSAA ANIGU KUMAAN CAYIN WAXA KU CAYAY GALADII AAD KU LEHEY AANA SHARIIF WA DIRUL CAWAAN. AKHRISO BUUGA

http://books.google.ca/books?id=XpdAzRYruCwC&dq=INVENTION+OF+SOMALIA&printsec=frontcover&source=bn&hl=en&ei=M5OMTOmVKYOKlweOxd1h&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=4&ved=0CC0Q6AEwAw#v=onepage&q&f=false

http://books.google.ca/books?id=XpdAzRYruCwC&lpg=PP1&dq=INVENTION%20OF%20SOMALIA&pg=PP1#v=onepage&q&f=false

ASALAAMU CALEYKUN

Sunday, September 12, 2010
ADAL A DIR KINGDOM RULED BY SALAH DIIN IS IN AWDAL ZAILA GADABURIS CIISE DIR COUNTRY
Adal Empire
Dir Era
I researched Adal, the Islamic kigndom that existed between Eritrea all the way to Coastal City Berber.

I thought Adal was mostly Afar and Arab kingdom, but I’m suprised Somalis have connection to Adal.

When and where Adal Empire was born:
*It was on the 13th century that came to the light, in Horn of Africa, one of the strongest Empire that existed in East Africa. Adal Empire had its origine in the city of Zeyla, situated until today in the northern region of the former Democratic Republic of Somalia. The father of that State was King Omar D. Ahmed (nicknamed Aw-Barkhadle). The king who had a long live, occupied the throne for many years. When he passed away, he left behind him many children, mainly males. Among them, the successors to the throne who inherited the kingdom. Later, Adal Empire became an Islamic Empire that expanded the religion of Islam with determination, into the entire Horn of Africa. Remarked by its faithful actions, other Islamic States in the world called Adal Empire “Diraasal-Islaam”.

During the centuries that followed, Adal Empire was engaged into many wars against the Abysinians (Habasha), where thousands and thousands individuals died. At that time, Adal Empire became the most loved Islamic State among the entire Islamic Nations because of its determination to its cause; its strong judicial system and its faithful expansion of Islam into the territories of Abyssinians and Galas (Oromos). At that period of time, Adal Empire had a strong alliance with the Ottoman Empire of Turkey, while the Portuguese supported the Abyssinians.
Geographical location of Adal Empire:
In order for you to better situate the indications that will be mentioned, you are invited to refer to the Map of Africa in 1808 as well as other maps. Saying that, to the North, Adal Empire was situated up to the region of Danaakil (actually, North of the Republic of Djibouti, populated by Afar people). While to the South, the empire had its border up to the region of Ras-Xaafuun (actually called Hays and Maydh, located in today’s Region of Sanaac). From the East, Adal Empire as well as the actual State of Awdal, had the entire code facing the Red Sea while to the West, it was situated up to the Region of Shawa (in Ethiopia), also called Shawa at that time. In fact, Shawa was the base of the Kingdom of Abyssinia and today, it’s the home of its descendents leaded by the Ethiopian government, with its capital city of Addis-Ababa.

Composition of Adal Empire:
Adal Empire was composed of seven (7) States. According to the size of their land and the military forces of each state, here is their names: Ifaad, Dawaaro, Araabiini, Hadaya, Sharqa, Baali and Daara, where each of them had its own government. Please refer to the map titled Map of Adal Empire (13th century). The largest and strongest State Ifaad, known from Egypt and “Shaam” as Zeyla’s land, became later the dominant and the central one with its capital city of Zeyla. Ifaad will lead the entire Empire and will face many challenges. According to the historians of that period, Ifaad was large as 20 days of walk from North to South and 15 days of walk from East to West. Its military force was composed of 15000 cavaliers and 20000 of infantries.

In his book titled “Masaalikal-Absaar”(this is in Somali spelling), the Egyptian author, Subhul Ahsha mentioned that Zeyla was the nucleus city of Adal Empire. Continuing into the description of this city, he added that Zeyla was “The City of Light”, which had many Mosques and many schools, where all kind of subjects were taught. In fact, Mr. Ahsha described Zeylac as “The Place” where one can acquire any kind of knowledge that may be taught in that period of time. The author added in his description that the people were 100% Muslim. Mr. Ahsha said that they were gathering in large number into the Mosques of the city, as faithful believers to Islam. According to this writing, these Mosques could be compared to the municipal libraries that can be found today in big cities of our century. In addition of that, schools were places where people use to enjoy meeting, share knowledge, discuss about social issues and debate intellectually. As a matter of fact, Zeyla was known as the place where the knowledge was at the merci of everyone.

Well, now that you understand the value of Adal Empire, it is reasonable that you ask what did happen to that great Empire, how did it collapse? Who were the people living under the ruling of that great Empire, well known by its strong judicial system? Who were in fact the civilized nation living in that period of time and what did become their descendants? For the time been, I need your patient in order for me to work into the information that I collected. Meaning that you will know for sure what did happen to that great Adal Empire, very soon. Concerning your questions about the people of that nation or what did they become and who are the descendants, I’m inviting you to click on “People” under “About Awdal” category and voila!

The Adal of yesterday is the Awdal of today:
First of all, though the Empire that we mention all along was called Adal Empire, in their mother language (Somali), the people of that nation called “Cadal”. Translating the word Cadal into Latin gave Adal. With the time, people changed the word Adal (Cadal) to Awdal and that is how the Awdal of today is referred to the Adal Empire of yesterday.

The State of Awdal borders with Djibouti from the North-West, Ethiopia from the West, the former Democratic Republic of Somalia from the South and, the Gulf of Aden and the Red Sea from the North-East through the entire Easter coastal region. The region has an estimated land area of 22,000 sq. km and a 170 km long coastline on the Gulf of Aden and the Red Sea. Awdal experiences three distinct climatic seasons; the rainy season which starts in March and ends in July, the dry season which starts in August and lasts until November and a kind of Mediterranean Fall, from December to February. High temperatures of above 35C and 20C are observed along the coastal settlements during the summer and winter months respectively. Average annually rainfall is between 450-500 mm. the State of Awdal consists of four districts: Boroma – with Boroma City as the regional capital city, Zeila, Lughaya and Baki.

As mentioned above, the State of Awdal corresponds to the former Adal Empire, which became Gadabursi Land under the British colonial, in the 19th century. Later, it was called Awdal Region until the disintegration of the dictatorial regime of the former Democratic Republic of Somali, in 1991. the State of Awdal did not officially proclaim yet its status to the rest of the world and it’s not recognized yet as an Independent Nation by the United Nations but so far, the Awdalites live in their homeland under the ruling of local authorities, with freedom. After the collapse of the Somali government in 1991, Awdalites continued to maintain a stable existence, despite the economic infrastructure left behind by British and humanitarian organizations assistance programs. The State of Awdal is one of the African’s largest source of incense and myrrh, which are forestry products. Also, the Awdal’s chief exports include livestock, fish, hides and skins and, petroleum products. Nowadays, as one of the most recently established nation, the State of Awdal presents a new field of study for scholars and investors.

Ahmad Guray was a Dir Somali (his mother was a Harari Ethiopian though…) The Dir are the northernmost of the 6 Somali Clans, They include the Gadabursi of Northwest Somaliland and the Iessa of Djibouti.

The capital of Adal Sultanate was Harrar (which was an Islamic center) and its major ports were Zeila and Sahil (now Berbera) Ahmad the Left-handed’s army included alot of recently Islamisized Somalis from the east (like the Ogaden, and Majerteen) and also a lot of Oromo and it also covered almost all of the Afar regions. It was truly the first and only 100% Cushitic Empire.

And man, did he give the Abbysinians a run for their money! He conquered lands as deep into the Ethiopian interior as Lake Tana (the source of the blue Nile) and he was killed in battle there. Only for his wife to carry on the first Jihad in the Horn of Africa.

He was also the first non European to use cannons and muskets in his warfare
O
Posted by DIRSAME at 12:26 AM Labels: BOQORTOYADII GUREY
0 comments:

Post a Comment

Older Post Home Subscribe to: Post Comments (Atom)


Saleeban Cabdalle - September 12, 2010
8:48 am







anigu waxaan qabaa imaamku inuusan aheyn nin qabiil sababtuna waxay tahay asagoo boqor ah ma,uusan hormarin beeshiiisa direed ee wuxuu udagaalamayay diinteena macaan ayadaas ayaana qiimo leh good allaha ka waraabiyo naxariistii janno imaam axmed gureey wiil direed ee aan beeshiisa wax khaas ah uqaban


faarax - September 12, 2010
5:33 pm







gurgura is not well known tribe except for thier small residence of malka jabdu which is 7 kilometers from dire dawa but according to ancient medieval history of ethiopia the christian highland kingdom and muslim lowland the main cause was comercial rivalry ahmed gragn his wife batidelwanbwera and wife of lebnedengel king christian highland kingom wife seblewengel ahmed gragn was defeated and labnedengel at the batle of shimbirakure around 1529 while gelawdios the son of labnedengel took the power and kiiled ahmed grang at the battle of weinadega 1543 that some medival history of ethioia but gurgure and other someshit unknown tribe in ethiopia around the world canot be famous in unknown history fukin histoy of diir whatsoever but the tribe of ahmed gragn is not declared in the world history but gure gura is for shit people


abdikadir - September 13, 2010
2:20 am







MAXAAD KA OGTAHAY TAARIIQDA QOOMIYADA CAWS-LAFIL ( DIR ) by abroone

HORDHAC : qoomiyada caws-lafil ( dir ) waxaa lagu tiriyaa inay ka mid tahay kuwooga ugu taariiqda fog. deegaanka geeska afrika. haday noqon lahayd xaga hogaanka, siyaasada, xadaarada, waxaana ka soo jeeda runtii hogaamiyaashii diimeed ku wooga ugu caansan gayiga soomaaliyeed mana aha mid qoraal lagu soo koobi karayo muhiimada ay inoo leeyihiin geesiyaashaasi oo ahaa hormuudka saldanadihii aanu cadceedu ka dhici jidhin;
waxaanu qaybtaan maanta ku soo qaadanaynaa qabiilka Gurgure Dir

Tan iyointii u dhaxaysay Qarnigii 10 aad ilaa Qarnigii 11aad waxaa isa soo tarayay colaadaha iyo dagaalada ee u dhaxayay qabaa’ilada Direed iyo Amhara . dagaaladaas oo ku saleysanaa laba qaab mid diineed iyo mid dhuleed oo ay markaas Amhara ku doonaysay in ay ku dhul ballaarsato iyo iyadoo markaas ugu jirtey in ay soo ceshadaan dhulkii la isku odhan jirey A bisiiniya ,, Balse sida lawada ogsoonyahay waxa jireyd sadex saldanadood oo ah saladanadaha ugu caanasanaa ee markaas ka jireyd bariga iyo bartamaha Ethiopia’ waxeyna kala ahaayeen ( 1) AWFAT’ waxaana deganaa Gurgure Dir waxeyna ku aadaneyd Halka uu maanta Gurgure Dir daganyahay Sida Awaash , Bardoode, Mataahara Ilaa Erer, Hadaba sida uu ( Ibnu saciid 1214-74 ) ku sheegay in ay aheyd saladanada Gurgure Dir mid Horumarsan oo ka Duwaneyd dhamaan saladanadihii markaas ku wareegsana Awfat waxaana kamid ahaa Degmooyinka saladanada Awfaat ‘cabdille oo ay Daganaayeen Jilibka cabdille ee ( Kundhibe ) ‘ Gurrale oo ayana ay daganaayeen ( Reer Wali Asmac ) Waa Reerka dhaxalka Boqortooyada Gurgure Dir u lahaa Naaneysata loo Yaqaanana waxay ahayd ( Gufaatiile ) Waxaana Jirta Maahmaaah Waqtiyadaas loo Baxshey Reer Wali Asmac ( Guffi iyo Gufaatiile Midna Yey Habeen Kuu Gabban ) oo waxey ahaayeen kuwa Maamulkoodu iyi sidaayasdoodu ay aad u darneyd…sidoo kale waxaa kamidaa magaalooyinka ay daganaayeen Gurgure Dir ‘ Seenja Oo Loo Malaynayo Iyana in ay Daganaayeen Jilibka ( Saanjeele Waxaa kaloo Kamida deegaanada Gurgure Dir Garba luki iyo Garba cadeey

Waxey ahaayeen Jilibyada Gurgure ilaa 12 Dab kuwaasoo u kala kaca ,jilibka warjeex oo kamid ahaa jilibyada (liibaane) ayna wada dhasheen (saanjeex ) oo Saanjeele ah ayaa waxa uu Daganaa aagga Manze ee W / Shawa ..Hadaba abbaarihii 1128 aya awaxa ka dhax qarxey Dagaalkii ugu horeeyey ee dhax mara Gurgure iyo Amhara dagaalku waxuu ahaa mid labada Dhinacba mid Cudud iyo Cataadba leh.. Mid Qaatey Bilooyin la’ isaga soo Qeyla dhaansadey meel walba waxaase Warjeex’ ku waheliyey laba Jilib oo Gurgure Dir ooy kala Ahayeen ( Gacal ) oon u Haysano ‘Gacalwaaq inuu ahaa iyo Nibidoor’ oo asna aaggaas deganaa ..Dagaalkaasi Libintiis waxaa lahaa gurgure ,,, waxaana Horkacaayey Garaad Cabdille,,,Hadaba Saanjeele oo ahaa kan ugu deegaaan shisheeyo Gurgure Dir waqtigaaas ayaaa waxa uu Billaabey in uu aaaggiisa xoojiyo ..waxeyna Gargaarka ka heli jireen Xukuumaddii (Awfat) ka dhisneyd ee markaas Gurgure ku mideysnaaa Awfat, Taariikhda gurgure waa mid Buux dhaafisey Buugaan aad u fara badan iyo Taariikhda Direedba …waxey aheyd Barta ay DIR ta Walaalaha ay ku Walaaloobeyn meesha la Yidhaahdo ( walaalaha ) oo 50 mayl WB ka Xigta Addis Ababa Waana Halka ay Dagaalka Ballan ku Galeen kuna Walaaloobeen:

Ku dhawaad Sanado Badan kadib ayaa waxa soo kala Dhexgalay khilaaaf Saladanada Awfat khilaafkaas oo ahaa mid ku Saleysan Maamulka Saladanada Awfat iyo Cidda Dhaxaltooyada u leh ( Wali Asmac ) oo ahaa Reerka Boqortooyada Gurgure Dir uleh ayaa Markaas Hayey Saladanda Awfat waxeyna ahaayeen kuwa Markaas Aagga Awfat iyo Intiisa kale looga Yaqiin Magaca ( Wali asmac _ Iyo Reer Wali Awbarre) Iyo Magaca ‘Gufaatiile’ Taasoo ugu baxeday Goob Dagaal Waa Sida Rag Al Maqriizi ay kamid Yihiin ay Qoreene… waxaana Qoraa kale oo uu ka mid yahay sida ( Ibnu saciid ay Aaggaas ku Sheegeen Jilibka ( Kole ) Oon u Haysano in ay Ahaayeen Jilbka Reer Kore ee Biciidaha”’ Intaa kadib isla waqtigaas ayaa waxa soo kala dhaxgaley khilaaaf Maamulkii Reer Wali Waxaana so Fara Galiyey Cumer’ Sidii uu wax uga Qaban lahaa inta uu khilaafkaasi kor isu Shareerin markay Taasi dhacdey ( Dul_Marax ) oo Xukunka Shawa Hayey Qabeyna Gabadh ( Duriyada Reer Wali ) waa Reer Awbarre ayaa la soo Wariyey in uuu Xadhiidh Qarsoodiya la Yeeshay Boqorkii Xabashida, Waxaana Markaaas Dusha loo Saaraey Eedeymo ka Dhan ah Maamulkii uu Hayay Taasoo ah Khayaaano Qaran iyo mid Diimeed,, Muddo Kolkii Ay Kasoo Wareegtay Ayaa waxaa Lagu Qabtey Waa Cumare Dagaal uu Abbaanduule ka ahaa Halkaasaana lagu Diley uuna ku Geeriyoodey ,,Xiligaas ayaa Waxaa La Bilaabay in Dhaqanka Gurgure Dir la Adkeeyo oo Reerka Boqorka Xeer Gooniyaa loo Dhigo Gabdhaha Reer Boqorna aan loo Dhisin Cidii ka Baxsan Maamaulka Reer Boqor.. Taasaina Waxey Keentay in Dagaal Hor leh ay Cumar iyo Wiilkiisii Cali ay ku Qaadaan Amiiradii Reer Makhzuum ee Saladana Shawa Ayagooo Dhawraya Sumacada Boqortooyada Gurgure Dir waxeyna ka Takahluseen Dhamaan aaamiradii Reer Makhzuum oo ay Laayeen 1285eeg ( Huntigford 1965 ;55.109,9 ):

Hadaba Kadib Markii Labada Walaalo ( Cumer iyo Cali ) ay Guluf ku Qaadeen Saladanada Shawa ayaa Misna waxa Bilawdey Dagaalo Aad u Culus in Ay Ka Dhax-Qarxaan Saladanada Gurgure Dir ee Awfat’ iyo Amaxaaro Waqtigaas waxaa Caynaanka u Hayey Gurgure Dir Suldaaan Xaqqudiin oo ahaa SAuldaanka 14-aad ee Beesha Sanadkuna waxuu ahaa ’1321′ Kadib Taariikhda Dhalasaha Nabi Ciise’ Waxaana Mudda Yar uun kadib Hadana Hogaaanka Beesha Gurgure Dir u Qabtey oo la Caleemo Saartey Suldaaan Sabrudiin Waxaana Dhacey Mudadaii la Caleemo Saarey Suldaan Sabrudiin Ka Dib Dagaalkii ugu Darnaa ee Dhaxmara Gurgure iyo Gaalada,, Dagaalkuna waxuu Socdeyd Bilooyin Wuxuuna Doonayay Suldaan Sabrudiin in uu ku Qaado Weeraro Lagu Cidhib-Tirayo Gaalada ,,,Waxuuna Ahaa suldaankii 15-aad ee Saladanada Awfat Hadaba waxaa Haleeshey Suldaan Sabrudiin Awood Yari Taasoo U Keenatey in uu Ka Gurto Ciidamadiisa Gabi-ahaan Goobihii Difaaca Hore ee Saladana Awfat, Waxaa Gaaalada Horkacayey Dagaalkaas ( Camdu Siyoon ) Wuxuuna ka soo Hooyey Guula Lataaban karo oo Muhiim ah Ayna Kamid Ahaayeen in uu W/Shawa Gacanta Kudhigo Nasiib Daro Waxaa Soo Shaac Baxdey Waqtigaas oo la isla Dhaxmaraayey in Camdu Siyuun uu Ka Taageerey ( Jamaaludiin ) Sidii uu ula Wareegi lahaa Maamulka Awfat,,,, Jamaaludiin oo asagu ahaa Boqorka 16-aad ee Soo Mara Jamaahiirta Gurgure Dir Balse waxey Isku Maan-dhaafeen Jamaaludiin iyo Camdu-Siyoon Waxyaabo Qaarkood oo Tanaasulaad ah Waana uu Ku Gacmo-Saydhay Talooyinkii Markaa uu Wateyd Camdu-Siyoon Hadaba Wuxuu Kolkii Danbe la Heshiiyey Nasrudiin oo Walaakood ahaa in uu Boqro Balse Mujtamaca Gurgure Ma uusan Aamin-saneyn Boqortooyada uu Iskii U Xulayo Camdu-Siyoon eeg ( Tamrat1972; 125 .8.5),,
Lasoco Qaybaha xiga ee Taariiqda Qoomiyada Caws-lafil ( Dir )

Waxaa Soo Diyaarshay Suxufi Abroone

http://www.alnuur.com/viewArticle.php?id=1329


Saleeban Cabdalle - September 13, 2010
3:49 am







Alifaadii Magacan Been Beenta (Irir)

Laakin, Habar Gidir iyo Isaaq oo ay soo eryeen Daroodka ayaa waxa ay kala saar saaridaan ku koobeen iyagoo magac cusub “Alifay oo la Dhaho Irir Samaale” 1960′s. Iyagoo ku guuleystay in ay meeshoo dhan ka saaran magacii hore ee mucamka ahaa ee “Dir”.

Dir Waligiis muu dhalin nin Irir la yiraahdo ! Laakin waa xaqiiq in Dir lagu naaneysi jiray, Dirir. Haa magac Dir wuxuu ka yimid — Dir oo ay macnaheedu tahay dad iyo Dhiiri -ninimo- raganimo. Waxaa layiraahdaa Dirir waa xidig, ay Dirkii hore dhahaan waxaa dhashay odeyga Dir saas Daraaded waxaa loo baxshay kii dhashay xili Dirir soo baxay! Aniga cilmi falaqa ma aqaan laakin say doontaba ha noqoto. Waxa Dir Dhalay oo si toosa uu ugu abtirsadaa Aji Samaale Xiile.

Darood iyo Dir: DAROOD CARAB MAAH MUXUU QARINAYAA OO QURANKA ALLE XITAA U ADEEGSADAY?

Dadkun intaa ka hor waxa ay ahayeen Dir iyo Daarood, sida ay jecel yihiin wiilasha aan abtiyaash u nahay Darood . Laakin Daroodkuna wuxuu qariyaa in uu isagu xitaa Dir sheegan jiray oo uu bari danbe 1700, markii ay madaxa kor u qaadeen ay is dheheen war Dir saan uga baxnaa ay alifeen sheeko xariir. Ha Sheeko xariir ah, anagu carab bari dhaw timid baan nahay Hooyadeen Doonbiro ayaa Dir aheyd, oo anagoo geed saaran ayaa nala soo dhaweeyay.

Sheeko xarirtaan wax ay Daroodka ka soo xadeen ama ka naqileen. Quraanka: Haa walaahay !!!

Sheekadan, Daaco Qarmoonka ah, naaxyadeeda waxaa laga soo naqilay Suurata Taha iyo Ayadaha Quraan Alle. Fiiri Saan ayay u dhacaysaa.
1)Sheekh Daarood waxaa dhalay nabi Ismaaciil ( xasuuso ceelkii Zam Zam)

2)Darood oo Doon kula soo caariday Geeska Africa oo baqdin iyo anfariir geed saaran ayaa waxaa helay laba gabdhood oo ari wata(waa gabadheeni Donbiro).

3)Qeybtaan waxaa ay Darood ka soo qaateen Sheekadii Quraanka Xakiimka ahaa ee Nabi Muuse (SaWS) uu dilay ninka Fircoonka ah, ee uu u fakaday, Siinay (Sinai) dalka ay Daganayeen Madyan oo uu ka dhashay Nabi Shucyb (Saws) oo isagoo geed saaran uu la kulmayo laba gabdhood oo aru wata.

4) Daroodka waxaan waxa ay ku qoreen buugag ay qoreen Gaalada ( Western writers) oon soo bandhigi doono. Marka Darood booskii Muuse ayay galiyeen, Shucayb iyo qablikiisina Madyan (SAW) waxa ay ka dhigayaan Dir.

5) Malintii danbe ayaa Dir ( Shuceyb ) Xanaaqay oo daba galay Gabdhihii oo uu la kulmay ninkii geedka Saarnaa.

Daarood abti maxaad qarineysaa oo aad geedaha la fuul fuuleysaa ?

Daroodka waxay qarinayaan waxa weeye waa “Gaal Ka Hareen”. Haa, si fiican ii dhageyso, Darood iyagaa Abtiyaal u ahaa Dir oo Dir dhulka ugu yimid. Dirna geed kama soo dagin, (saan cadde ) Carab muusacagaleyda (lizards) iyo Ayaxa (grasshoppers) oo suuqa ka xamaala, kubabka xoolaha cuna, maqnuuda kuma abtirsadee waxan ka imid Galbeedka Somalia. Waxan Dir Dhalay Xarla (Harla) oo ah dadkii ay Dir guumeysan jireen ilaa Qarnigii 700AD.
Haa Dir Dalka wuxuu ugu yimid Daroodkaan iska Dhiqdhigaya Shariifka, waana niman Xarla Koombe ah. Waa Xarlada ay ummadah Harrar oo dhan ku sheegan qown la rogoy oo Ilaahey duleeyay. Oromada kuu sheegi, Cafartaa kuu sheegi, oo anigaa kuu sheegaya.
Cadeeyntan hayona waa ka naxaysaa mana rumeysan doontid. War ma magacyadaan Darood ee ah kuwa Gaalada ayaa Shariif Shariif ka soo urayaa ?
KabLalax, Kuumada, Kuumbe ( Koombe), Geri, IWM

Daroodka waxa ay qarinayaan iyaga ayay u taal. Abtiyaal, hadii aad Shariif Sharif mataleysan Gaaladan xun xun ha ugu sheekeyn aniga Amiir baan ahay oo dad Cawaana oo Dir iyo Hawiye iyo Raxanweeyna ayaan Diinta ku fidiyay.

War Diinta Alleh kaa Saaryee ma adaa Diin Faafiyay, oo shariifa, oo dalka doon ku soo galay. Miyaadan aheyn, Gaalkii aan anigu ilaa Iifat ilaa Adal ilaa Axmed Gurey soo Islaminayay. Bal fiir Daroodkan Shariif isku sheega magacyadooda:

Tagal Waaq- Absame Darood

Jidwaaq

Cabdul Waaq

Gudoon Waaq Majeerteen

Siwaaq roon Majeerteen

Amarti Waaq Majeerteen

Muunan Waaqan ahayn Wixii ay Cabudi jireen Gaalo Ka Hareenkii Cawaanka ahaa ee ilaa hada ay Boorantu caabudo adiguna waxad la baxday kii Jidkii waaq maray, Tagaal Waaq kii waaq u tagay, Gudoon Waaq iyo kii isaga iyo waaq markey wada hadleen yeelay ” Sidii u rooneyd waaq”.

DOONBIROOY YAAD AHEYD ?

KITAABKA UU QORAY : SHIHAAB EE BUUGA ” FATUUX AL XABASH AYAA SHEEGAYAY IN XAASKA MUJAAHID AXMED GUREY AHAA MAROW : BAATI DELWAMBER OO MAJEERTEENKA AY DOONBIRO XAGAA KA NAQLIYEEN.

Ugu yaraa 1000 jeer aayaan ku arkay warar kaladada oo Daroodku Dir ka bixinayaan ilaa I. M lewis ilaa Qoraalo kale oo dadka Daroodka ugu sarsareeya ay Dir magacooda burburinayaan, iyagoo leh Dir waa Dadkii dalka loogu yimid, ee ilaa wixligii cawanimada oo Somalida oo dhan ka timid. Geed baan saarnaa oo ka soo dagay dalkaan oo dhana Dir baan ka qaaday ?

Darood hadii uu guursaday awoowgiin Darood gabar la yiraahdo Doonbiro Direed sidee dalkan oo dhan ( Itoobiya ilaa Jabuti ilaa NFD) uu u dhali karaa nin aad gabadhiisa qabto oo arooskaagi fadhiya ?

Isweydii, Tusaale ahaan, hadii aad tahay ka soo qaado 30 jir oo anigoo Magaceyga la dhaho Dir aan ku siiyo, Gabadheyda oo la yiraahdo Doonbiro oo 20 jir ah, macneheedu waxaa weeye adigu qiyaastii anigoo Magaceygu yahay Dir, waxaan jirikaraa ilaa 60 sano soo maha. Marka hadii aad suuq galiso Sudogeey oo Dir la dhaho oo 60 jir ah ayaa dhalay dadka ku nool Somalia iyo Ethiopia illaa Kenya iyo Erithrea. Waxaas yaq yaqsiga leh ayay u sheegeen Daroodka qoraaga I M Lewis la yiraahdo oo uu dunida ku fidiyay.

GAALKA DIL GARTIISANA SII BAAY DIR HOREY U TIRI, DAROOD ABTI, ANA WAAD I DHASHAY, ANA WAA KU DHALAY. MAAD NA KALA DEYSID. ABOOR AYAAD TAHAY ABOORNA GURI GEED KA SAMEYSAN AYUU DUNSHA, ANIGU SE WALEE DIR BAAN AHAY, ABOORNA DHAGAX WAXBA KAMA QAADO, INUU LEEF LEEFO MOOYE.

A TERMIT CAN DO NOTHING TO STONE BUT LICK IT- ASALAMA CALEYKUM

Markale ayaan Arinkan u soo noqon, Qoraaladan Soo tabin


Saleeban Cabdalle - September 13, 2010
4:08 am







Horta marka ugu horeysa halakala saaro Dir iyo Arab waayo meel ay dir ka soo gasho ma jirto Abtirsiinyada Arabta Ninkan waxaa la oran jirey Ahmad Ibrahim AlGhazala


Geell - September 28, 2010
8:38 am







anigu taariikh badanbaan ogahay magadle


raage - October 3, 2010
2:58 pm







axmed guray waxa uu ahaa nin dira ee ma ahayn nin daarooda sida bugaagta qaarkood qorayaan qabaal fara badan ayaa gurey la gashay dagaalka hadaba anigu waxaan aaminsanahay ino guray yahay dir


maxamed - October 4, 2010
5:38 pm







mareexaanku isagu ma dirbaa mise waa daarood waa su’aal aan idinka soo dhexttuuray ?


maxamed - October 4, 2010
5:44 pm







axmed gurey waxuu ahaaba diimeey haddu darood ahaa iyo haduu diir ahaaba muxuu qabiiladan diir iyo darood muxuu uu tarry ilahay ayya waxtara ee kacabso. qabiil waxba mataree haduu dir aha iyo haddu darood ahaa marasul ilahayba waa mayyaa(rasulada ilahay ayaa sharaf leh iyo radiyo lahuu cancu asxabtii rasulka scw)axmed gurey nin muslin ayu aha alaha uu naxaristo waxba masheegayso diirnimadisiyo daroodnimadisu midna naftisu cadaab iyo janoo mid ku kujiroo alaah ayaa oog


abdikadir - October 7, 2010
5:50 am







ahmed guray wuxuu ahaa nin soomaali ah,umada soomaaliduna haku faanto waayo waxa caalmka maantalaisku dilayaa waa taariikh umada soomaalu\iyeedna waxba loomaogala


farhan - October 7, 2010
3:09 pm







asc walalayaal ,,,,, wa idinku racsanahay inay daaroodka tarikhda xadaan balse adinkana hadaad xadaysaan, walalyal imaan Axmed Gureey Allaha u naxariiste sida tariikhda iyo ehelkaba ay sheegayaan adinkana aad qiraysaan waxuu ahaa nin madigaan(missire) ah wa sax, laakiin missire saransoor waxu ladhashay dagoodiye saransor gaaljecel saransor iyo ciise saransor.


saransoor grl - October 28, 2010
5:31 am







waxaan aad oola fajacay axmed gurey in ma dir baa mise waa darood in cinwaanku noqado,
axmed gurey wuxuu ku dhashay ethiopia,hoobato oo harar iyo baabili oo u dhaxeysa,beelaha soomaliyeed ee ad sheegeysana ma degaan halkas. beesha halkaa degta waa beesha karanle
tan kale hadi axmed gurey taariiksh laga qoray abysiniya qortay iyaguna waxay sheegeen axmed gureey in uu yahay karanle ,buugag kale oo far guri lagu qoray o qowmiyada oromada ay heystaan waxay leeyihiin axmed gurey waa karanle hawiye hawiyana waa oromo
marka soomaliyeyey aanu taarikhda u halgano kana run sheegno waxa jira


Ahmed Hassen - October 29, 2010
3:38 am







asc Ahmed …. arin cusubo ugub ah baad walal la shirtimi imaam Axmed gurey raximahullaah haday tariikhda ku sheegto massire saransoor [ madigaan ] idinko og inaad sheegataan walal qolooyinkinay ku ceebtahay ed u goobaysaan geesi aan kadhalan marka arin kugu so noqonaysa haku fududaan wa billaahi towfiiq


saransoor grl - November 6, 2010
7:09 am







sck taariikhdani way igu cusubtay waxanse maqli jiray axmed guray inuu ahaa
geesi ka soo jeeda goboladaa woqooyi hadaba wixii aad igu dhaantan
waynu wada socon insha alla


yaxaas - November 7, 2010
1:08 pm







Asc horta darood waa qabiil somaliya dirna isood kale qofna lama bobi karo dhalashadisa tusale ahan aniga dhalashadayda cidna ma badali karto imaan axmedna allaha u naxaristee waxaa sheegta dad badan dirna hadaa iigu horaysa sheega nayso imaanka waxa sheegta qabaa’il yamaniyiin ah somalidu lkn waxay u badisaa beesha SADE DAAROOD MAREEXAN (NUUR-YUUSUF) run ahantina wan maqli doonaa dadkaloo sheganaya dhalashada imaan Axmed Gurey


Mohamed - November 20, 2010
11:47 pm







asc
Imaam Axmed gureey haddu yahay Madigaan [Massire] aasu Dagoodiye ladhashay wa Saransoor see dir iyo daarood u sheegteen cajeeeb ileen Somali maxishooto


saransoor grl - November 30, 2010
10:21 am







war axmed gurey ama dir ha ahaado ama darood koley somalida labadaas mid waaye oo qolo kale maba jirto lkn gabdahan saransoor naga daba wado war saransoor waa qabiilkee bal sheeg iyo meesha ay galaan ama dir ama darood ilaa intaas buu imaamku mid ka soo jedaa qolo kale oo saransoor la dhaho adaa maqalkaaag igu horeeyo ma qabiil sadexaad oo waqtigaas noolaa oo aan hada jirin miyaa bal soo cadee


wiil surre - December 2, 2010
8:38 pm







sallaama calleeykum dhamaan umada soomaliyeed iyo inta samaanta jecel ee islaamka ah bacdu sallam horta ninyahow tariikhda been lagama sheegi karo oo maanta dhalashada qabiilka mareexaan ma gali karto shaki ah waa dir ama waa daarood waayo waa la,ogyahay inta wiil uu dhalay daarood wallaaluu lahaa abtiyaal buu lahaa soomaalidii waagaa la dagi jirtayna waa ogaayeen marka taas wax micno ah ma leh ee waa la iska hadlay hadan u soo noqdo dhalashada axmed gurey anigu buuga waa akhriyay wuxuuna qoruhu ku tilmaamay axmed MAREEXAAN taariihduna ma oranayso ama meel ay uga jirto waa dur maanta ka hor lama sheegin mide kale waxaa cadeeyn ka dhigatay in daarood aabihii jabarti uu dgintay qarinigii 15aad laakiin waa qalad oo taariikhda waxaa ku cad in aaroo uu yimi soomaaliya qarnigii 11AAD


maxamed somali - December 10, 2010
5:18 pm







anigoo sii wata aniga waxaan ahay mareexaan waxaan ka tirsadaa DIINI awoowgay 7 dobo oday mareexana 21 marka macquul makula tahay tahay in 500 sano 21 oday is dhali karaan midA KALE TUSAALE sayid maxamed waxaa uu dhashay qarnigii 18aad oo ahaa ogaadeen waqtiga aad sheegaysid 300 oo sano ka hor marka sxb anigoo ku xurmaynaya waxad sheegaysid waxba kama jiraan dhul ahaan waa la ogyahay anigaan kula hadlaya awoowyaashay waxay ku wada aasan yihiin bartamaha ethieopia meesha loo yaqaan maanta xitaa siyaad barre oo shalay ahaa baa ku dhashay shillaabo marka dhulkaa waa ka wada nimid ilaa maantana waa dagnaa inkastoo na la soo durjiyay ,
anigoo ka siii ku gudbaya waagaas islaamka magaalooyinkiisii ugu waa waayneed beey aheeyd asylac oo maadaam ay islaamku dagaalo ku jireen xukun ahaan waa meesha ay iska soo abaabuli jireen ama saldhigooda aheeyd ,tusaaale kale NUUR IBNU MUJAAHID WAA WIILKII dumaalay xaskisa waa la yaqaanaa in uu mareexaan sax ahaa oo uu ka dhashay qabiilka ina nuur ee mareexaaan ,marka marlabaad sxb waxaad sheegaysid waa wax aan ka jirin sida ay aniga iyo baaritaan ka taariikheedba ila tahay wa in aan wax isu ogalaano hadaad rabtid in wax laguu ogaalaaado.maghadsanid


maxamed somali - December 10, 2010
5:29 pm







waa yaab aan yaabay marka taariikhda la maran habaabiyo waa cajiib madigaan saransoor digooti iyo masare marka mazare iyo madigaan mazaruhu waa qayb ka mida midigaanka run ahaantii waa dad taariikh leh gureyna iyaga kamuu fogayn


goor - January 8, 2011
7:45 pm







waayo madigaanku waxay dhaleen qabiilo aad u badan oo uu hooyo u yahay


goor - January 8, 2011
7:47 pm







goor …… mahadsanid walal ummada somaliyeed afkay wax ku boobtaa …. imaamku wa Missere Saransoor dhanka waqooyi waxa looga yaqaan { madigaan} waxay dagaan s/land somalia nfd iyo dhulka somalida ethiopia, waxay walalaalo yihiin Dagoodiyaha n f d kenya daga gaaljecel iyo ciise oo wadda ilmo saransoor ah wabillaahi towfiiq


saransoor grl - March 4, 2011
2:50 am







s/grl walalo qoraalkaga waxaan u gartay see massare > dagodiye ulla dhashay dirna ku noqday? isma qabtaan dagoodiye waxu ladhashay gaaljecel sax massarene wa ladhashay, balse anniga madigaan ma aqaano mana maqal wa jecelaa in’laishego mesha ay iska qabtaan madigaan iyo massare, balse qoraalkaga iyo kan goor waxba iga baxay madigaan inu magac guud yahay massarena meeshaas kaso jeedo


filsan - March 4, 2011
10:06 pm







horta run hadii loo bahan yahan oo la diiday waxii runta ah. axmed guray waa la yaqanaa waxa uu ahaa shikina kuma jiro in uu ahaa nin gadabuursi.mareexaankuna way ogyihiin inay asalkooga ka imadeen gadabuursi markaa.. maxaaba shaki keenay axmed guray meesha uu ka dagaaltamaayay waa la ogaa samaroon ama gadabuursina waa la ogyahay inay yihiin qolada kaliya ee aftirsiintooda oo dhab ah iyo mesha ay ka imaadeen og,, gadabuursi waa dad badan maraxeen oo kaliya kama mid aha ee qarka ma mid ah ogadenia isaaqa iyo ciisaha markaa in indhahaha la is qabto waa qalad.. daliil waxa inoo ah dadka gadabuursi ilbaxnimada mesha ay ka keneen inay tahay wax ay dhalad u leeyihiin waa dad aqoon yahana waa dad dadka walaalahood jecel waa dadka wanaagsan oo xishmad leh
waad mahadsanihii,


saalax maxamed mungaani - April 3, 2011
5:14 pm







asc all,,,, mungaani ,,,, tarikhda sidad u dhigtay hadan kuraco amiirka weli wa massere amma madigaan. somalida wa dad wadadhashay o isdhalay gadabuursi hadu qolyahan aad sheegtay ay ka sojeedan sida mareexanka, baadacadane ugu dar sidaan maqlay xitta jilibyada magacyadooda inay isku mid yihiin siina baar waxaan iishegay dad baadacada ah. aan u so noqdo dulucda hadalka walal massare waxaa dhalay xabiibo digaalle baadacade massare aabahiisna sida qoran wa seid amma saransoor o dhalay massare gaaljecel dagoodiye iyo ciise,,,, marka samaroon aabo iyo hooyo meesha wa kawa muuqdaan Allaahu yaclam


filsan - April 7, 2011
2:50 am







huuno kula tirsani maayo adigu gabadh ayad tahay gabadhana kuma qurux badna in lala tirsado gabdh waa weel weelna waxa uu ku haboon yahay in wax lagu kaydsado , markaa adigu abaha soo waydii waxa ay samaroonku yihiin iyo taarikhda waxba ku fanai maayo huuno mcn waan kusalamayaa


saalax maxamed mungaani - May 25, 2011
11:41 am







filsan
all


saalax maxamed mungaani - May 25, 2011
11:41 am







WAXAAN LEEHAY AXMED GUREY CIDUU AHAA YAANEY SHIKI IDINKA GALIN WAXA UU AHAA HALGAMAA SOOMALIYEED OO HALGAN ADAG SOO GALAY WAXAANA KA MID AHAA AWOWGAY CIIDAMADIISII FADHIYI JIREY TULIGUULEED IYO TUURCAANOOD WAXA UUNA KA SOO JEEDAY AXMED GUREY BEESHA DIREED EE JAARSO GAAR AHAAN WARADHANQO SIIBA JILIBKA WARA YAAYO LOO YAQAANO ISAGA OO KA SOO JEEDEY TUULADA TUUR CAANOOD OO CAANHA KU CABIJIREY MARKA UU NASANAYANA KU NASAN JIREY TAASUNA MID AAD IS WEYDIIN KARTAAN MAAHA WAXAA NOOL TAFIIRTII AXMED GUREY OO JOOGTA TULIGUULEED WAA NAD LASOO KULMI KARTAAN IMAAM AHMED GUREY YAANA LAGU SHEEGIN CI UUNAN AHAYN WAANIN JAARSO AH OO DIR AH BY C\LAHI KHALIF CALI


cabdilahim khalif - June 5, 2011
8:28 pm







asalaamu calaykum


ahmed - June 6, 2011
10:10 am







waxaan leehay Axmed gurey wuxuu ahaa niin halgamaa soomaaliyeed halkaan adag soo galay cadowga la galay lama oo ran karo waa darood iyo hawiye waa halgamee uu dayaa


mahad - June 19, 2011
3:42 pm







As/w salaan k dib axmed gurey wuxuu ahaa halgame soomaaliyeed mahan niin uu halgamayeey qabiil waa niin uu halgamayeey soomaaliya


hurre - June 19, 2011
4:01 pm







awalan allaha u naxariisto amiiruna axmed gurey wuxuu ahaa halgama soomaaliyed kana soo jeeday bahwaynta direed….. markaa waxaan idin odhan lahaa inta aynaad ku murmin qolada uu ahaa axmed gurey waxaa fiican misena aad ka fahmi kartiin qolada uu ahaa axmed gurey meesha uu ku dhashay iyo deegaanadii uu ka dagaalami jiray iyo meelaha uu ka duuli jiray ee u ahaan jirtay saldhigyada.. hadaan ka hadalo meesha uu ku dhashay waa duleedka magaalada harar waana dhul ay lee tahay beesha jaarso ka soco deegaanadii uu ka duuli jiray badankoodu waxay ahaayeen buuraha u dhaxeeya jinacsani iyo harar waxaa uu sidoo kale kulaa saldhigyo waa wayn banka wayn ee loo yaqaaano banka diida waalee gaar ahaan tuli guuleed iyo agagaarkeeda.. mida kale ilaa hada waxaa jooga dad ka tafiirmay qoyskii uu ka dhashay axmed gurey


cabdiqani - June 28, 2011
8:52 pm







asc dhamaan
anigu waxaan ahay qabiilka magaadle
waxaan arkayey nin sadar idiinka badin oo idin yidhi anigu waxaan ahay magaadle taariiq badana waan hayaa.
soomaalida markaad su’aasha waydiiso isagoo ka fiirsan jawaabta ayuu iska hadlaa ama ku deg degaa jawaabta waxaa haboon inaad su’aasha si fiican u fahantaan ka dibna isku daydaan inaad ka jawaabtaan fadlan.

ayaan dhawayd ayaan ka soo labtay east africa oo aan baadhis taariqeed ugu tegay waxaan la kulmay nin wadaad ah oo soomaali ah oo weliba qoloda wabeeneeye ee majeerteen ka ah kula kulmay kampala masaajid ku yaala markaan isu sheegay wuxuu isla markiiba igu yidhi waa qoladii ahmed gurry ka dhashay ninkani isagoo qaar kale oo garab taagan u sharaxaya.
runtii anigu hore waan u ogaa in ahmed guray ahaa magaadle sida kitaabka futuuxul xabash ba qorayo.
marka siciid samaroone oo xiligaa ahaa hogaamiye ciidan oo ay ku abtirsadaan qabiilka samroon uu ahmed gury usoo diray haber-awel wa haber ger-xejis wa huwa khaaluhum sida uu qoray kitaabku haber awal wa haber gerxejis waxaa laysku yidhaahdaa haber-magaadle sidaa ayuu abti ugu noqday ahmed guray.


abdisamed mohamed - October 7, 2011
2:01 am







waxaba cajiiba nin aqoonyahan sheeganaya hadana taariikhda axmed guray aan hayn waliba soomaali ah adeer adaan ku waydiyay axmed guray daarood maha mase aanu ka ahayn k/lalax absame bartire se aanu ka ahayn yaan la is xasdin oo caadifadu heerkaa ina gaadhsiin aqoontu ha ina qabato


gelle trodl - October 22, 2011
8:36 am







axmed guray maxuu ahaa wali makala cada dadka qaar ayaa yidhaahda waa dhuylbahante


maxamed cabdi cige - November 25, 2011
7:57 am







web-kan waxa uu ku dhisan yahay cadaalad darri.
maxaa yeelay dorraad ayaan waxaan ku daabacay axmed gurey taariikh-diisa saxda ah kadibna waa ay ka saareen


wiil wargube - December 22, 2011
6:27 pm







ahmed gurey waan garanayaa qabiilkiisa magadle madigan masre sarnsoor mareexaan geri samaroon isaaq arab daarood dir intaasaa isku haysta sow maaha runtii waxa aan odhan karaa ahmed gurey diruunbuu ahaa xilikale ayaan sheegi qabiilkiisa than kyou walaalo


runta - December 28, 2011
3:39 pm







hada ogaada saransuurku waa mareexaan


runta - December 28, 2011
3:41 pm







waxaan kaloo la yaabahanahay goormuu gaal jecel noqday hawiya taasina waa yaab kale waxan maqlay sheekhaashiguna waxay ka mid yihiin hawiyahay labadaas su aalbaa ka taagan inay hawiyaha ka mid yihiin


runta - December 28, 2011
3:44 pm







horta oromada kumay jirin dagaalkii ahmed guray umayna dhawayna ee waxay daganaayeen kuunfur ethiopa wakhti dhow ayay yimaadeen qowmiyada oromudu deeganada harariyo dhulkaas ee oromada wakhtigaas cawaan bay ahaayeen oo lo yiqaanay gaalla hadaa markuu ahmed gurey dhintay ninkii ka danbeeyay aad buu ula dagalamay balse dacun ku dhacay islaamkii ayaa jabiyay sidiibayna kusoo galeen dhaqankiibay badaleen xadaa imika waxa jira qabiilooyin somali ahaa oo oromobay markay bulshadii ka baday oo haday imika aftirsadaan aad ku arkayso inay somali aasalkooda ahaayeen balse hada oromoobay


runta - December 28, 2011
3:58 pm







walow marka danbe ay diinta islaamka ay qaateen


runta - December 28, 2011
3:59 pm







hererna waxa waligood deganaa dadka qurxuxda badan ee ee loo yiqaan atariyiinta oo somalida canfartu lakiinse dagaalka ahmed guray way ku jiraan waligoodna somalida degaanbay la lahayd


runta - December 28, 2011
4:01 pm







herer waxa daganaa adariyiinta iyo somalida balse canfartu iyago dagaalka ahmed guray way ku jireen



WAXAAN LEEHAY AXMED GUREY CIDUU AHAA YAANEY SHIKI IDINKA GALIN WAXA UU AHAA HALGAMAA SOOMALIYEED OO HALGAN ADAG SOO GALAY WAXAANA KA MID AHAA AWOWGAY CIIDAMADIISII FADHIYI JIREY TULIGUULEED IYO TUURCAANOOD WAXA UUNA KA SOO JEEDAY AXMED GUREY BEESHA DIREED EE JAARSO GAAR AHAAN WARADHANQO SIIBA JILIBKA WARA YAAYO LOO YAQAANO ISAGA OO KA SOO JEEDEY TUULADA TUUR CAANOOD OO CAANHA KU CABIJIREY MARKA UU NASANAYANA KU NASAN JIREY TAASUNA MID AAD IS WEYDIIN KARTAAN MAAHA WAXAA NOOL TAFIIRTII AXMED GUREY OO JOOGTA TULIGUULEED WAA NAD LASOO KULMI KARTAAN IMAAM AHMED GUREY YAANA LAGU SHEEGIN CI UUNAN AHAYN WAANIN JAARSO AH OO DIR AH BY C\LAHI KHALIF CALI

4 comments:

Unknown said...

Imam ahmed gurey beeshiisu waa gada buursi soomaali oo dhanna wey ogtahay sheegashooyinka beenta ah uma dul qaadan karno.

Unknown said...

Asc. Ahmed guray somali ayuuu ahaa bas ah maxaa yeelay guray waa soomali lkn qabiil uu ahaa macado daliilna noqon mayso waxaad sheegi.
Cadayn keen inuu ahaa dir?

Yususufjama said...

Inaad wax saxdo ayaad Isku dayday adoo sheegaya in axmed guray uu daarood ahayn II uu dir yahay horta way fiicanahay in cilmi baaris la sameeyo oo taariikhda wax laga saxo laakin anigu qoraalkaaga laba ayaan ka oran
1.taariikhda dhimashadda jabarti ismaaciil. Ama daarood waxaa tiri 1647 ayuu dhintay marka waxaa laga joogaaa 360 horta taas absultly macquul ma aha (waayo qofka ku abtirsada daarood ee haa jooga ayaa awoowahiisii 12 ila 14 naad waqtiga noolaa marka 360 sano ka fog daarood
2.axmed guray waa runtaa oo daarood baa sheegta iyo qabiilo kale oo soomaalia AH laakin anba waan qabay figradaas ilaa aan ka tagay magaalada harar 1993 oo aan booqday masjidki walaal kii xukunka kala wareegay asaga iyo matxaf yar ooo ku yaala magaalada marka an taariikhda iyo magacyada uu wato ilaa awooowgiis 5aad aad aqriso meel uu soomaalia ka soo galo anigu waayay ninku waa adari cadcad ee harar dega asal ahaana waa yamani ama turki asalkiisa

Anonymous said...

Masaxna dhalashada waa Gk

Blog Archive